Oogst ongekend vlot, maar rooikwaliteit een zorg

De neerslag die half september in Midden- en Noord-Nederland viel heeft ervoor gezorgd dat aardappeltelers hier onder mooie omstandigheden konden rooien. Inmiddels is met name de bovengrond alweer aardig uitgedroogd, maar er is een flinke slag geslagen in de oogst. Hoe anders is dat in het zuidwesten, waar de kleigrond eerst flink nat moet worden gemaakt voor aan rooien gedacht kan worden. Kosten die niemand wil maken, maar noodzakelijk zijn om rooibeschadiging te voorkomen.

Een kleine wereld tijdens het rooien van de #Agria #frietaardappelen.
Prima omstandigheden maar door grofte & hoge drogestofgehalte extra voorzichtige behandeling.....a href="https://twitter.com/hashtag/OWG?src=hash&ref_src=twsrc%5Etfw">#OWG #Mist pic.twitter.com/qtrYdOsZQz

— Eric Pelleboer (@EricPelleboer) September 29, 2025

Hoge onderwatergewichten
Wat overal in de EU-4 merkbaar is zijn de gemiddeld hoge onderwatergewichten. De aardappelen moeten daarom extra voorzichtig worden behandeld. Cijfers van Aviko Potato laten zien dat het gemiddeld OWG bij Agria iets lager ligt dan vorig jaar of in 2022, maar nog altijd ruim boven de 400 gram zit. Fontane kent een flink hoger OWG en zit daarmee bijna aan het maximum van krap 430 gram. Innovator zit een stukje lager, rond de 390 gram.

Hoeveel areaal inmiddels is gerooid is een beetje gissen. Cijfers ontbreken vooralsnog. Een rondgang van Boerenbusiness langs telers en afnemers leert dat het percentage voor Midden- en Noord-Nederland geschat wordt op zo'n 60% dat al achter de planken ligt. In Flevoland is dat zelfs nog iets meer. In het zuiden gaat het naar schatting om 50% of iets minder dat is geoogst. De aardappelen waren hier eerder oogstrijp, maar door droogte is het rooimoment vaak uitgesteld.

Inmiddels is, waar mogelijk, de haspel in het land gezet. Zelfs dan valt het niet mee. Een dag na het beregenen is de grond alweer uitgedroogd en rooi je behoorlijk kluiten mee. Het blijft dus schipperen en goed monitoren of de partijen netjes binnenkomen.

Aviko heeft over week 39 zijn eerste oogstvoortgang gepubliceerd. Zij hebben het percentage dat in Nederland gerooid is, bij Aviko-klanten, op een krappe 40% gezet. Daarmee loopt het tempo flink voor op de voorgaande vijf jaren.

Hier in t zuidwesten is het toch een hele strijd om de aardappelen netjes te kunnen rooien. #oogst25 #akker #droogte #zeevla #lekkerbezig pic.twitter.com/NF3WvOqTOn

— Mark Verhage (@markske1983) September 27, 2025

Rooibeschadiging en afkeur
Dat beeld is ook in Frankrijk en België zichtbaar. Franse telers van Aviko hadden vorige week 30% gerooid en Belgische bedrijven 25%. Bij de partijen die af land worden geleverd vindt her en der afkeur plaats vanwege rooibeschadigingen of te veel grond, zo wordt gemeld door insiders. Hoe groot die omvang is, is moeilijk vast te stellen. Feit is dat door de droogte het moeilijk is om partijen netjes uit de grond te krijgen. Afnemers letten in een seizoen als deze zeer scherp op de kwaliteit en zijn veelal niet genegen om een oogje toe te knijpen.

Ook de opbrengsten zijn hier anders dan meer naar het noorden toe, vooral door een geringere nagroei. Wel is de spreiding erg groot tussen percelen onderling. De definitieve opbrengsten zijn ook zeker niet slecht te noemen. Handelshuis Bruwier publiceerde deze week nog zijn finale cijfers, waarbij Fontane op netto 59,3 ton per hectare komt en Challenger op 57,3 ton per hectare. Dat zijn prima cijfers die in lijn liggen met die van andere bedrijven.

In Duitsland is het geoogste percentage sterk afhankelijk van de regio. Zo zijn aardappeltelers in het noorden net goed op stoom gekomen, terwijl in het zuiden al naar een eindpunt wordt toegewerkt. In het westen is de oogst naar schatting voor 40% binnen wanneer het fritesaardappelen betreft. De tafelaardappeloogst is bijna afgerond. Aviko is iets voorzichtiger met hun schatting en komt op goed 20% dat is gerooid.

Neerslag op komst
Door het aanhoudend droge weer is deze maand weinig sprake van stress geweest. De weermodellen komen voor begin oktober wel met een meer wisselvallig weertype op de proppen, dat wordt gevoed door storingen die over de Atlantische oceaan worden aangevoerd.

Voor echt grote hoeveelheden neerslag zorgt dat vooralsnog niet. De voorspelde 30 millimeter, verspreidt over meerdere dagen, is voor veel telers een welkome watergift. Een licht wisselvallig weertype kan het rooien wel bemoeilijken. Een voordeel is dat de nachtelijke temperaturen wat naar boven gaan. Overigens is de onzekerheid van de weerkaarten wel groot. Zeker voor na deze week. Veel hangt af van de depressies die nu boven de Atlantische Oceaan hangen.

Met de kalender die pas net is omgeslagen naar oktober hebben akkerbouwers waarschijnlijk weinig zorgen of de aardappelen gerooid kunnen worden. Toch is wel enige urgentie te bespeuren. Een situatie à la 2023 zit nog vers in het geheugen. Ook toen werd het rooimoment uitgesteld door droogte en is uiteindelijk onder zware omstandigheden gerooid of zelfs helemaal niet.

Zeker in de kustgebieden zijn ze zich bewust van het feit dat het weer ook snel om kan slaan. Het blijft de komende weken dus opletten, kansen pakken en proberen het oogsthoofdstuk netjes af te sluiten.

Wachten op kopers
Een andere reden waarom nog niet gerooid wordt is het gebrek aan kopers. Heb je een goede relatie met je afnemer, dan willen ze de 'overkilo's' buiten het contract wel meenemen en afrekenen tegen bijzonder lage prijzen (PotatoNL €1,50 per 100 kilo).

Ook melden veel telers dat sommige afnemers de vrije kilo's helemaal niet willen hebben. Die blijven dan noodgedwongen in de grond zitten, omdat de kosten van het rooien hoger zijn dat de opbrengsten. Met gemiddeld goede kilo's hebben de meeste telers toch wel een volume boven hun vastprijscontract van zeg 40 of 45 ton per hectare. Blijft het weer gematigd, dan kan het lang goed gaan, maar een vroege vorst kan ook afrekenen met deze opbrengst in de grond, die daarmee een risico vormt.