Daar waar het aflandaanbod in de uien vlot wegloopt, daar stroopt het in de aardappelen. Al vanaf de allereerste vroege fritesaardappelen buldozeren de verwerkers het aanbod voor zich uit. De staking bij het Belgische Clarabout maakt het er niet makkelijker op. Het blijft dus somberheid troef, al zijn er wel wat lichtpuntjes in de vorm van Agria's en Innovators.
Er zijn te veel aardappelen, de afzet van frites wil niet vlotten en er zijn importheffingen en wisselkoersen die tegenwerken. Kortom uitdagingen te over. Het resultaat is een vrije markt die op zijn gat ligt. Slechts een enkel ras kan zich ontworstelen aan de malaise. Voor Agria en Innovator is nog wel wat uit de markt te peuren.
Agria's profiteren van kleinschalige afzet naar schilbedrijven en export naar Zuid-Europa. Innovator kan bogen op een aanhoudende vraag uit de fastfoodketen. Dat laatste kan misschien nog wel meer opleveren, want zo heel veel Innovators zijn er niet. De opbrengsten van het ras blijven wat achter en dat biedt wellicht toch nog wat mogelijkheden.
Notering Innovator in Frankrijk
In Frankrijk heeft RNM een eerste notering voor Innovators vastgesteld. Het is weliswaar nog maar €3 per ton, maar het is een begin. In Duitsland gaat het al wat voortvarender. Reka-Rheinland heeft eind september een poging gedaan de markt aan te zwengelen met een eerste notering van €4 voor Innovator. Daar bleef de markt wat op hangen. Deze week moet er wat op worden ingeleverd, getuige de verlaging van de notering naar €3.
De prijsontwikkeling van Agria laat een wat voorspoediger verloop zien, al ging de onderkant van de notering deze week bij PotatoNL iets omlaag. Voorlopig moeten de aanbieders het doen met prijzen van €5 tot €10 per 100 kilo. Reka-Rheinland zit daar een beetje tussenin met €7 per 100 kilo.
De verwerkers zijn er niet happig op om het overtollige aanbod aan aardappelen op te nemen. De stroevere markt was voor Agristo al aanleiding om de investeringsplannen in een nieuwe fabriek in Frankrijk op te schorten. Maar ook in het dagelijkse werk is het horten en stoten. Zo nu en dan liggen er fabrieken stil en dat zorgt voor nog meer onheil in de markt. In België kwam daar ook nog eens een staking bij Clarebout bij.
Sinds vorige week donderdag wordt er al gestaakt in de vestigingen in Nieuwkerke, Waasten, Moeskroen en Duinkerke in Frankrijk. Dat betekent een flinke deuk in de verwerkingscapaciteit in België en Frankrijk. Lange tijd bleven werkgever Clarebout en de vakbonden in de loopgraven, maar na een week was daar donderdagavond eindelijk een verzoeningsgesprek.
Verzoening voorlopig mislukt
Onder leiding van een neutrale voorzitter kregen beide partijen de mogelijkheid hun gal te spugen. Vijf uur lang heeft men naar elkaar geluisterd. Er blijkt over en weer respect. En toch is er geen oplossing gekomen. Er was een kleine opening door een iets aangepast voorstel van Clarebout, maar ook dat werd zonder pardon van tafel geveegd.
Probleem is dat de 3.000 werknemers ook willen profiteren van de miljarden die eigenaar Jan Clarebout opstrijkt van de verkoop aan het Amerikaanse voedingsconcern Simplot. Zij hebben het bedrijf mede groot gemaakt, is hun overtuiging. Ook in bijvoorbeeld coronatijd hebben zij hun bijdrage geleverd. En dat moet volgens hen gewaardeerd worden.
Een geste van €500 aan bonus wordt door werknemers niet als voldoende waardering gezien. Een tweede poging met een iets hogere bonus voor werknemers die langer dan tien jaar in dienst zijn (€750 vanaf tien jaar en €1.000 vanaf twintig jaar) leverde ook niet op. De meeste mensen werken hier nog geen tien jaar en in de laatste zes à zeven jaar is het bedrijf het sterkst gegroeid, verklaren de vakbonden. Voor hen verandert het bod niet en dus had Clarebout kunnen weten dat dit niet geaccepteerd zou worden.
Daarmee zijn beide partijen weer terug bij af en gaat de staking gewoon door. Een staking van een formaat die nog niet eerder vertoond is in de aardappelverwerking. En daarmee is er ook veel schade. Vooral schade in de leveringen af land. Hoeveel tijd is er nog om dat weer in te lopen. Hoe langer de staking duurt des te lastiger dat het wordt. En het komt ook nog eens in een markt die al ongelooflijk stroef is. Voorlopig is er geen einddatum voor de acties bij de vier fabrieken.
Belgapom deelt in de malaise. Na een eerste notering vorige week, blijft het overzicht van de Belgapom deze week akelig leeg. "Geen notering wegens gebrek aan transacties", luidt het simpele commentaar eronder.
Geen vertraging bij Ecofrost
Na sombere berichten van verwerkers uit België is de reactie van fritesfabrikant Ecofrost er één van hoop. "Van onze kant is er geen sprake van een vertraging", reageert de verwerker op het opschorten van de investeringen in fritesproductie bij Agristo. "De koelopslag draait al, de verpakkingslijnen draaien sinds begin september en de productielijnen starten zoals gepland in het eerste kwartaal van 2026 op. De geautomatiseerde opslag moet eind 2026 operationeel zijn. Er is maar één weg vooruit!"