De Nederlandse aardappelverwerking is na twee rustigere maanden weer gestegen tot boven de 300.000 ton. Niet dat de fabrieken ineens volop draaien, maar er zijn in september meer aardappelen verwerkt dan een jaar geleden.
De Nederlandse fabrieken zijn dit jaar traag uit de startblokken gekomen. In juli en augustus werd 12% à 13% minder aardappelen verbruikt dan vorig jaar. In september is de productie opgevoerd tot een plus van 5% ten opzichte van dezelfde maand in 2024.
Langzaam maar zeker komen de fabrieken dus toch wat op stoom ondanks de moeilijke afzet van frites. In vergelijking met vorig jaar zijn er dus meer aardappelen de fabriek ingegaan, maar ten opzichte van de jaren ervoor blijft de capaciteit van de fabrieken bescheiden.
In totaal is in september 301.900 ton aardappelen verwerkt, blijkt uit cijfers van brancheorganisatie Vavi. Het goede nieuws voor de Nederlandse aardappeltelers is dat meer dan 60% van de aanvoer uit Nederlandse aardappelen bestond. Ook in juli en augustus was het aandeel van Nederlandse bodem aanzienlijk hoger dan vorig jaar.
Daarmee komt voorlopig een eind aan de trend dat importaardappelen in de eerste helft van het seizoen steeds meer de overhand kregen in de Nederlandse fabrieken. Vorig jaar bestond de aanvoer in juli, augustus en september voor 53,8% uit import. Dit jaar is dat gezakt naar 42,5%. Sinds corona is dat percentage altijd hoger geweest dan nu, vooral de laatste twee jaar nam het aandeel import sterk toe.
De totale verwerking sinds juli dit jaar blijft nog 4,4% achter bij vorig jaar. Zelfs in coronatijd werden meer aardappelen verwerkt. Aan de andere kant is het verschil met de genoemde 4,4% met vorig jaar toch heel beperkt. Gezien de stemming in de markt zou je verwachten dat dat verschil veel groter zou zijn. Maar dat is het dus niet.
Bovendien is de afname van Nederlandse aardappelen in de afgelopen drie maanden gewoon veel groter geweest dan de laatste twee jaar het geval is geweest. Met een totaal van 486.500 ton aardappelen van eigen bodem is 85.900 ton (21,4%) meer verwerkt dan in dezelfde periode vorig jaar. Dat betekent impliciet dus dat er minimaal 20% meer is gecontracteerd, want vrije aardappelen zijn er niet verhandeld. Ook al omdat afnemers dit jaar niet staan te trappelen om de meeleveraardappelen mee te nemen.
Nog geen markt voor Fontane
Kortom er is al een flink deel aan Nederlandse aardappelen weggewerkt. Dat terwijl de markt nog op zijn gat ligt. Voor vrije aardappelen van hoofdras Fontane is er in Nederland nog steeds geen notering. België noteert na een weekje afwezigheid nu wel weer.
Maar met een prijs van €1,50 per 100 kilo lijkt het meer op het wegwerken van afvalstromen dan het verwerken van een waardevol product. Zelfs voor voeraardappelen en bijproducten uit de aardappelverwerking zoals schraapsel, stoomschillen, snippers en persvezels wordt meer betaald. Voor snippers betalen veehouders bijvoorbeeld €55 per ton franco geleverd en €38 voor aardappelpersvezels.
Veilige haven
Natuurlijk blijken contracten dit jaar een veilige haven. Belgapom meldt dat de gemiddelde contractprijs voor deze week €18,30 per 100 kilo bedraagt. Daarmee bewijst het contract zijn waarde voor de teler. Aan de andere kant zitten die contracten de vrije markt in de weg. Duidelijk is wel dat de markt zonder contracten ook op zijn gat zou liggen, omdat de markt met het huidige overvloedige aanbod wordt overspoeld.
In dat opzicht is de situatie er in de afgelopen week zeker niet beter op geworden. Het Franse statistiekbureau Agreste heeft een nieuwe raming bekendgemaakt. Daaruit blijkt vooral dat de Fransen nog meer aardappelen hebben geplant dan eerder gemeld. En dat verschil doet ertoe, want het gaan om liefst 5.000 hectare meer dan een maand geleden werd aangenomen.
Ineens komt er dus meer dan 200.000 ton product bij. De totale productie in Frankrijk stijgt daarmee tot boven de 8,5 miljoen ton. Dat is 1 miljoen ton meer dan het vorige record van 7,5 miljoen ton vorig jaar. Daarvoor schommelde de Franse oogst nog tussen 6 en 6,7 miljoen ton.
Ook de oogstverwachting van de aardappelorganisaties Viaverda en Fiwap in België hebben het er niet beter op gemaakt voor de aardappelmarkt. Zij voorspellen mede op basis van de proefrooiingen in België een oogst van bijna 5 miljoen ton. Dat is 650.000 ton (15%) meer dan de 4,31 miljoen ton die de aardappelorganisaties aanhouden als oogst van 2024.
Het verschil met de raming van het officiële statistiekbureau StatBel is nog groter. Dat gat bedraagt 1 miljoen ton, want StatBel meldt over 2024 een aardappeloogst van iets minder dan 4 miljoen ton.