Steeds meer aardappelen in de noodbewaring

Nog altijd is de aardappeloogst van 2025 in de EU-4 niet afgerond. Op zich is dat niet zo bijzonder. Het leek er even op dat de voortgang in een recordtempo verliep, maar met name bij de aflandleveringen stokt het nu. Dat beeld is niet alleen in Nederland zichtbaar maar overal in Noordwest-Europa. Tot half november verwachten telers minimaal te moeten rooien. Ondertussen heeft het behoorlijk geregend, wat het rooiwerk niet bespoedigt.

Noodbewaring
Voor de neerslag en tussen de buien door hebben aardappeltelers afgelopen week nog wel partijen geoogst. Voor de bewaring zijn de meeste percelen wel gerooid, maar voor aflandlevering nog niet. Ook gaat het vaak om overtonnen buiten de contracten om. Telers kiezen ervoor die in een tijdelijke bewaring op te slaan, zodat ze in ieder geval van het land zijn. Kunnen de aardappelen niet binnen worden opgeslagen, dan wordt een afdak of sleufsilo gebruikt of, net als bij zetmeelaardappelen, op een hoop in het land. Afdekken met Toptex is wel een vereiste zodat de bult niet doorregent, meldt het Belgische Viaverda.

Bewaarruimte is in de EU-4 een schaars goed geworden door de gemiddeld goede opbrengsten. Ook bij de telers die normaal over voldoende opslag beschikken, is het nu soms schipperen en worden noodcellen aangelegd. Daarbij speelt mee dat geprobeerd wordt om op kosten te besparen. Leent de grond zich voor laat rooien, dan blijven de aardappelen soms nog even in de grond zitten.

Afzet veehouderij
Ook vinden er nog steeds partijen aardappelen hun weg naar de (melk)veehouderij, ondanks dat de gras- en maïsoogst daar achter de rug is. Zo zijn er aardappeltelers die direct zaken doen met een collega. Zeker wanneer zij grond huren bij een melkveehouder kunnen er soms afspraken worden gemaakt. Een hindernis is wel dat de aardappelen eigenlijk gewassen moeten worden. En dan zijn ze weer kort houdbaar, waardoor er maar kleine volumes kunnen worden geleverd.

Wat aardappeltelers 'helpt' is dat het aanbod bijproducten vanuit de verwerkers niet bepaalt ruim is door een trager verwerkingstempo. Hierdoor is er minder aanbod van bijvoorbeeld aardappelsnippers en stoomschillen.

Achterstanden in Frankrijk
Aardappelverwerkers zitten in het geheel niet te wachten op de overkilo's. Zij moeten de zeilen al bijzetten om aan hun verplichtingen te voldoen. Meerdere verwerkers hebben te kampen met een reductie van de capaciteit. Enkele lijnen of complete fabrieken worden voor korte of lange tijd stilgezet, gekoppeld aan onderhoud dat toch al moest worden uitgevoerd. Dit zorgt ervoor dat het leveren niet vlot doorloopt. De Franse telersorganisatie UNPT meldt dat er in Frankrijk vertragingen zijn bij McCain en Farm Frites. Ook Clarebout staat in dat rijtje, maar vooral door de enorme gevolgen die de staking heeft opgeleverd. Naar schatting bedraagt het achterstallig volume bij Clarebout 80.000 ton. Dat is bijna 2% van de totale Belgische aardappelproductie dit jaar.

De Nederlandse verwerkingscijfers over oktober kunnen met een aantal weken meer duidelijkheid geven over hoe het gesteld is met de fabrieken in ons land. Insiders melden dat onder andere Lamb Weston en McCain de productie hebben verlaagd door de verwerking (deels) stil te zetten. Belangrijke reden voor de fritesproducenten is dat hun koelhuizen tjokvol product zitten en de afzet niet goed doorloopt.

Zo ontstaat in toenemende mate een 'aardappelprop' (een term afkomstig uit de varkenshouderij die duidt op een fors overaanbod door minder vraag) die de markt danig in de weg zit. Het resulteert erin dat enig herstel van de markt, waar voor begin volgend jaar rekening mee werd gehouden, steeds verder weg raakt zolang deze situatie aanhoudt. Een addertje onder het gras is daarbij de aardappelkwaliteit. In steeds meer bewaringen komt stootblauw naar voren waar onder te droge omstandigheden is gerooid, zeker wanneer niet kon worden beregend vooraf.

Neerslag
Ondertussen heeft het weer 'ouderwets' geregend op veel plekken waardoor de laatste aardappelpercelen niet zo vlot meer worden gerooid. Het is opnieuw Noord-Nederland dat de meeste neerslag voor zijn kiezen heeft gekregen. In het zuidwesten is inmiddels ook wel 50 tot 60 millimeter gevallen, maar onderin blijft de grond erg droog. In België viel de neerslag verspreid en dat geldt ook voor Noord-Frankrijk. In Duitsland viel vooral in het zuiden de nodige regen.

In de tweede helft van de week nemen de neerslagkansen af en wordt het ook weer warmer. Volgens de huidige weermodellen start november met een licht wisselvallig en iets warmer weertype. Kou is op de weerkaarten niet of nauwelijks te ontdekken, wat in het licht van de oogst positief is.

Laatste procenten te rooien
Het gaat om de laatste procenten van het areaal die nu nog moeten worden gerooid. Naar schatting is in de EU-4 90% tot 95% van alle aardappelen gerooid. Voor de bewaring is dat veelal al meer dan dat. Het aflanddeel wordt niet in alle berekeningen meegenomen bij de oogstvoortgang.