Pool, contract of vrij. Wat maakt teler blij?

Tijdens de Aardappelthemadag in Dronten op maandag 27 januari schetste Maas welke resultaten 5 verschillende afzetmethode over een periode van 5 tot 10 jaar weten neer te zetten voor fritesaardappelen. Met elkaar zijn vergeleken: de gemiddelde beursprijs over 10 jaar, de PotatoNL-notering over 3 jaar, pool zonder voorverkoop over 10 jaar, het gemiddeld vastprijscontract over 5 jaar en tot slot de DCA Aardappelbingo.

Welke notering scoort het beste?
Als levermoment wordt week 17 (eind april) genomen in het vergelijk. Bij de 10-jarige cijfers gaat de pool zonder voorverkoop aan kop, met een gemiddeld resultaat van €15,98 per 100 kilo. De Aardappelbingo komt op een gemiddelde van €15,57 en de beursnotering op een flink lagere €12,82.

Kijken we dan naar de 5-jaars gemiddelde van de contractprijs, dan komt deze op €13,50. Dit betreft de kale contractprijs, zonder premies en toeslagen. De PotatoNL-notering weet de hoogste prijs neer te zetten. In 3 jaar tijd komt deze op €17,75. Niet zo gek na de hoge marktprijs van seizoen 2018-2019, die een groot deel van de korte historie beslaat.

Fors prijsverschil
Het prijsverschil tussen de Aardappelbingo en de pool – ten opzichte van de vastprijscontract – bedraagt €2,27 per 100 kilo. Zetten we dit verschil op €2, dan bedraagt het absolute prijsverschil op 20 hectare (bij 50 ton) €20.000 op jaarbasis. Na 10 jaar een enorm bedrag.

Hoe zit dat bij levering af land? Daarvoor vergelijken we de noteringen van het Belgische PCA (2015-2019 tussen 1 augustus en 1 oktober) en de PotatoNL notering in die periode. Deze laatste is aangevuld met cijfers van Goes en Emmeloord. De PCA-notering komt op €13,72 uit. Die in Nederland op €15,07.

Af land verschil nog groter
In alle gevallen bevinden de contractprijzen voor af land-levering zich op een fors lager niveau. Fontane komt over 5 jaar op €9,50 en Innovator op €10,50. Pakken we de gemiddelden, dan komt het verschil tussen vrije markt en contract uit op €4,40. Op 20 hectare bij 35 ton is dat op jaarbasis €30.800. In 4 van de 5 jaren lag de vrije marktprijs boven de contractprijs.

Ondanks flinke prijsverschillen kiezen aardappeltelers toch bewust voor vastprijscontracten. Hiervoor worden verschillende redenen aangedragen. Boerenbusiness voerde in oktober vorig jaar een onderzoek uit onder 250 telers, die Maas ook in zijn presentatie gebruikt.

Honkvast
Hieruit kwam naar voren dat 55% van de ondervraagde telers op contract teelt. Redenen hiervoor zijn hoofdzakelijk, omdat dit past bij het risicoprofiel van de ondernemer en om de afzet te garanderen. Zowel contract- als pooltelers zijn zeer honkvast. Financieel rendement wordt wel als grootste reden genoemd om over te stappen. Toch gebeurt dat in de praktijk maar weinig.