Al voor het Oekraïne-conflict werd in Polen gepleit voor een subsidie op het gebruik van kunstmest. De hoge gasprijzen maken de meststoffen extreem duur. Zo duur dat Poolse boeren het moeilijk kunnen bekostigen. Zelfs de minister-president bemoeit zich met de zaak.
Met Pool Janusz Wojciechowski aan het roer in Brussel, als Eurocommissaris voor Landbouw, hopen de Polen op meer overredingskracht om subsidie te krijgen op kunstmest. Dat lees je althans tussen de lijntjes door in Poolse media. Zelfs minister-president Morawiecki mengde zich in januari in de discussie en pleitte voor kostenverlaging voor boeren.
Agrarische sector getroffen
Wojciechowski is druk in overleg in Brussel, maar gaat zijn eigen land niet voortrekken. Het is uiteindelijk aan alle lidstaten om een besluit te nemen, zo geeft hij zelf ook aan. Wel is hij blij dat de agrarische sector als geheel op de lijst staat van getroffen sectoren door het Oekraïne-conflict. Dat is nu nog een papieren kwestie, maar kan in de toekomst opmaat zijn naar meer. Bijvoorbeeld financiële compensatie, zoals we ook bij de coronacrisis zagen, of kortstondige leningen om een teelt te financieren.
Onvrede over de torenhoge kunstmestprijzen wordt in Polen al veel langer uitgesproken; sinds vorig najaar, toen de gasprijzen fors toenamen. Omdat er nu duidelijk nóg een flinke schep bovenop is gedaan, is het onderwerp actueler dan ooit. Genoeg voor de Poolse agrarische sector om de urgentie ervan te benadrukken.
Agflatie te lijf
Naar eigen zeggen is Polen het eerste land dat zich inzet voor de situatie van de boer ten aanzien van de agrarische inflatie – ook wel 'agflatie' genoemd. Vooral de hoge energieprijzen zorgen voor kostenstijgingen in de teelt van alle gewassen.
Inmiddels kost één ton ammoniumnitraat bij Anwil, de grootste Poolse kunstmestproducent, 6.100 zloty. Dat is omgerekend €1.284. Sinds de Russische inval in Oekraïne is de prijs met ruim €650 per ton toegenomen. Vorig voorjaar stond de prijs op €252 per ton. De prijs van Di-ammonium fosfaat (DAP) staat inmiddels op bijna €1.300 per ton. De Poolse producent Anwil noemt de gasprijzen als verreweg de belangrijkste reden voor deze ongekende stijgingen.
Tarwe voor €420
De hoge graanprijzen compenseren de kunstmestprijzen deels, maar niet genoeg. In Polen wordt op de fysieke markt inmiddels tarwe verkocht voor €420 per ton en korrelmaïs voor €355 per ton. Het land kan ongetwijfeld op meer aandacht rekenen nu Oekraïne geen graan meer uit kan voeren. Wat de uitvoer helpt, is de dalende koers van de zloty ten opzichte van de euro en dollar. Afgelopen maandag kreeg je bijna vijf zloty's voor één euro. Half februari was dat nog 1 staat tot 4,5.
Inmiddels zijn meer dan één miljoen Oekraïense vluchtelingen de grens met Polen over getrokken. Al deze monden moeten ook gevoed worden, wat gevolgen heeft voor de voedselvoorziening in het land. Niet alleen op het gebied van granen, maar bijvoorbeeld ook in groenten en zuivel.