Droog en uitzonderlijk warm weer hebben ervoor gezorgd dat al volop landwerk is verricht begin maart in bijna alle delen van Nederland. De eerste uien, aardappelen en suikerbieten zitten in de grond. Bij veehouders staat vooral mest op het menu. Toch staat niet iedereen te trappelen. Is het geen valse start?
Het jaar is nog maar een paar weken oud en er zijn al meerdere weerrecords gesneuveld. Zo gingen drie datum-warmterecords aan diggelen toen het kwik in De Bilt bijna 18 graden aantikte. Lokaal werd het nog iets warmer. Januari verliep iets natter dan gemiddeld, maar februari was juist flink droger. Ook de eerste tien dagen van maart gingen zonder drup regen voorbij. De gehele winter was bovendien droger dan normaal, met 185 tegenover 204 millimeter. Regionaal zijn er flinke verschillen. In het noorden is het droger geweest dan in Midden- en Zuid-Nederland.
Het is niet ongewoon dat het vroeg in het jaar al zacht en droog is. Vorig jaar waren februari en maart ook zeer zacht, maar eindigde maart uiteindelijk nat, kil en somber. Ook nu gaan de temperaturen weer iets omlaag, al blijft een droog weertype wel overheersen.
Geen #zondagsrust voor ons in loonwerk. We doen het zachtjes. Deze klant wil heel graag zaaien. De grond beweegt nog. Suikerbieten vind hij te spannend, #oogst25 uien moeten erin. Rode "Australische" uien. Dkg 3.06, fijn spul. 2e blok hyfive geel nu van @DeGrootenSlot #akker pic.twitter.com/StJ7v0RIDs
— Ivo Haartsen (@ih83_zvl) March 9, 2025
Zaaien en poten
In alle akkerbouwgebieden is er behoorlijk wat werk verzet in de afgelopen week. Niet alleen bemesten en de grondbewerking, ook werd er al mondjesmaat wat gezaaid en gepoot. Eind februari werd al van de vorstperiode gebruik gemaakt om de primeurteelten in de grond te krijgen, zoals plantuien, aardappelen en vroege peen. Nu wordt langzaam overgeschakeld naar de hoofdoogst.
Suikerbieten zijn er nog maar zeer mondjesmaat wat gezaaid. Daarmee is de start ietsje eerder dan vorig jaar het geval was. Toen werd in maart 2% van het areaal (1.850 hectare) gezaaid. In 2023 was dat veel meer. Toen zat 13% (11.000 hectare) half maart al in de grond. Bietentelers doen het rustiger aan. Ze wachten op voldoende bodemtemperatuur en zien het gewas het liefst vlot weg groeien. Dat vergemakkelijkt straks de onkruidbestrijding, zo is het idee.
Afleveren, klaarzetten en begonnen met landwerk. Onder toeziend oog van de nieuwe generatie pic.twitter.com/JX1wZniOEM
— Sjoerd Heestermans (@sheestermans1) March 9, 2025
Rem erop
Zaaien is raaien, zo blijkt maar weer. Van het noorden van Friesland en Groningen tot in Zeeuws-Vlaanderen zijn afgelopen week uien gezaaid. Toch is er ook hier aarzeling te bespeuren. De temperaturen spelen eveneens een belangrijke rol. Wat ook niet helpt, is de krappe beschikbaarheid van zaaizaad. Geel hebben de telers allemaal wel kunnen krijgen, alleen niet altijd het ras van eerste keuze. Maar niemand wil het prijzige en spaarzame zaad verkwanselen. De rem staat er daardoor toch iets op. Met droog en kouder weer in het vooruitzicht wordt eveneens rustig aan gedaan.
Telers van vroege frites- en tafelaardappelen hebben al flink wat werk kunnen verrichten. De ondergrond is meestal nog relatief nat en koud, maar bemesten en ploegen is onder mooie omstandigheden gedaan. Dat geldt ook voor de landen om ons heen, waar vooral vorig jaar pas zeer laat werd gepoot. In de vroege teeltgebieden zitten de aardappelen er voor een heel belangrijk deel al in. Waar de uienmarkt een duidelijke opleving doormaakt, is dat bij aardappelen precies tegenovergesteld. De markt bevindt zich in diepe mineur, wat deels direct te herleiden is naar het vroege voorjaar. De vlotte start doet denken aan een vroege beschikbaarheid van de nieuwe oogst, zo vanaf eind juli.
Dag 2 rundveemest injecteren, de basis bemesting voor de suikerbieten. #akker pic.twitter.com/xmZv9XcGqh
— Jan Reinier de Jong (@jrdejongodoorn) March 8, 2025
Perfecte start mestseizoen
De overvolle mestmarkt heeft een haast perfecte start van het uitrijdseizoen gehad, dat op 16 februari begon. Op de drogere percelen grasland is flink wat mest uitgereden bij melkveehouders door heel het land. Alleen een stevige vorst gooide soms wat roet in het eten. Bij akkerbouwers is de situatie heel anders. Daar zorgt het mooie weer juist voor een afwachtende houding. Dat is juist niét waar de markt op zit te wachten, die ziet liever dat overvolle putten, silo's en bassins worden geleegd. Een tekort aan transportcapaciteit helpt daar ook niet bij.
Percelen wintertarwe en gerst, die afgelopen najaar tijdig zijn gezaaid, kunnen nu bemest worden met drijfmest. Voor akkerbouwers is die puzzel niet zo eenvoudig te leggen. Zeker wie binnen een NV-gebied valt, krabt zich achter de oren. Wetgevingstechnisch is het gunstiger om kunstmest te strooien, omdat hier beter mee te sturen valt. Anderzijds zijn de stikstofprijzen recent de lucht in geschoten. Of het stront of korrel wordt, hangt dan uiteindelijk af van het bedrag onderaan de streep. Hoeveel telers krijgen toebetaald is sterk afhankelijk van de regio. Daarbij is niet iedere intermediair of boer bereid mee te gaan in de forse bedragen.
Nederland is de laatste week gevoed met relatief hoge temperaturen, maar daar komt in de tweede helft van de maand rap verandering in. De blokkade boven de Atlantische Oceaan verschuift, waardoor er kouder weer naar ons toe komt. Daarbij blijft de verwachte hoeveelheid neerslag gering. Wel zakt de temperaturen tot onder de 10 graden, met 's nachts kans op een graadje vorst.
Noodweer in Spanje
In het midden en zuiden van Frankrijk en vooral in Spanje is dat heel anders. Daar kan regionaal tot 100 millimeter neerslag vallen deze week. Afgelopen weekend werd Spanje al geraakt door storm Jana, met naast veel regen ook hagel. Heel het land heeft met slecht weer te maken gehad, waarbij lokaal zelfs overstromingen plaatsvonden toen in kortte tijd 120 millimeter viel. De impact op de landbouw is nu nog relatief gering. Ontstaan er leveringsproblemen – vooral van groentes – dan kunnen andere landen dit gat opvullen. Ook in aardappelen wordt schade gemeld, in het zuiden van Spanje.