Weermodellen hinten op een hete zomer

De weermodellen laten een wat divers beeld zien, waarbij nog behoorlijk wat onzekerheid is. Na een wisselvallige start van juni is de kans aanwezig dat de temperaturen flink op gaan lopen. Ga je richting Centraal-Europa, dan vind je daar waardes tot 30 graden. Ook in Zuid-Europa is dat het geval. Afhankelijk van hoe de wind gaat waaien kan die zomerhitte ook deze kant op komen.

Neerslag
In Nederland viel eind mei op de meeste plekken regen van betekenis. De kustgebieden kregen na maanden van grote droogte eindelijk weer water. Over heel mei viel landelijk tussen de 25 en 40 millimeter. Gemiddeld is dat 60 millimeter. Op korte termijn geeft dat verlichting, al kan de grond heel wat hebben. Het zet de beregeningshaspels misschien even stil, maar dat is van korte duur. De bovenlaag van de grond werd vochtig, maar in diepere lagen blijft het droog. Daarbij is de verdamping hoog door de gewassen, die nu flink groeien.

In België, en dan met name West-Vlaanderen, hadden boeren minder geluk. Mei was droog en bleef droog. Hoe verder je naar het (zuid)oosten gaat, des te meer neerslag er viel. Dat is inmiddels problematisch te noemen voor verschillende teelten. Vooral groentegewassen worden geraakt, eigenlijk al sinds het moment van zaaien. In extreme gevallen, zeker wanneer niet beregend kan worden, moeten die worden opgegeven of de opbrengsten liggen fors lager.

Hardnekkige droogte
Over de grens naar Noord-Frankrijk is de situatie niet veel beter. Ook daar zitten veel departementen al maanden klem in een hardnekkige droogte. Er viel op Hemelvaartsdag veel minder neerslag dan in België. Soms maar een paar millimeter, op de toch al sterk uitgedroogde grond. Deze week komt daar iets bij, maar vervolgens komt het droge weer in combinatie met hoge temperaturen terug.

In Duitsland is dat beeld vergelijkbaar, al heeft het zuidwesten van het land afgelopen maand wel behoorlijke neerslag gehad. Afgelopen weekend was het lokaal zelfs noodweer, met overstromingen tot gevolg. Het hele noorden, grofweg vanaf de Nederlandse grens naar Hannover, Leipzig en de grens met Tsjechië is extreem droog. Alleen aan de Oostzeekust viel wat regen.

Droge zomer?
Zoals gezegd wijzen de weermodellen op een warme en droge zomer, onder invloed van een hardnekkig hogedrukgebied dat zich heel het voorjaar al liet gelden. Overal in Noordwest-Europa is daar sprake van. Meteorologen die verder durven kijken zien in, bijvoorbeeld het langetermijnmodel van het ECMWF, voor de gehele zomer een uitzonderlijk warm en droog weertype. De onzekerheid van die uitspraak is wel erg groot, maar algemene media staan vol met die conclusie.

Opvallend genoeg heeft het weer tot dusver op de markten voor agrarische producten nauwelijks effect gehad. De aardappelmarkt zit in zo'n dip dat temperatuur- en neerslagcijfers er geen grip op krijgen. Ook ontbreekt het aan speculanten, die wel een positie in durven nemen. De handel in plantuien is levendig en veel telers kunnen beregenen om het gewas aan de praat te houden. Het grote aantal zonuren heeft er voor gezorgd dat de gewassen zich snel hebben ontwikkeld, ondanks een gebrek aan vocht. Het wortelgestel is daardoor goed ontwikkeld.

Weinig stengels en knollen
In de ontwikkelfase kunnen gewassen, zoals aardappelen, af met weinig neerslag. Nu de knolzetting is gestart verandert dat. De vroege aardappelen hebben een voorsprong, maar voor de hoofdoogst zijn belangrijke weken aangebroken. Ook wordt op veel plekken melding gemaakt van een laag stengelaantal. Viaverda, het Belgische onderzoeksinstituut, noemt topspruitdominantie in late rassen als Fontane als probleem. Het pootgoed ging na aflevering snel de grond in, waarbij de knollen nog relatief jong waren. Slechts één stengel en weinig knollen zijn het gevolg, wat de opbrengst negatief kan beïnvloeden, zelfs wanneer er straks wel regen van betekenis komt.

Een warm weertype brengt ook een vergrote kans op broeierige dagen en de vorming van onweersbuien met zich mee. Afgelopen weekend werden Noord- en Midden-Limburg daar al op getrakteerd, met forse hoeveelheden neerslag en ook hagel als gevolg. Ook in Duitsland kwam het tot noodweer. Alhoewel zeer lokaal van karakter, kan het gewassen wel schade toebrengen, zeker wanneer ook hagel valt.