Het ministerie voor milieu in Denemarken schrapt in één klap 25 gewasbeschermingsmiddelen. Dat heeft een enorme impact op de teelt van aardappelen, maar ook suikerbieten, granen en uien worden getroffen. Directe aanleiding is de aanwezigheid van PFAS in deze producten. De Deense overheid besloot geen Europese wet af te wachten, maar bant het gebruik al voor 2026 uit in het land.
De beslissing heeft desastreuze gevolgen voor de Deense landbouwsector. Dat geloven de nationale belangenbehartiger Landbrug & Fødevarer en agrarische bedrijven. Maar liefst 23 middelen worden voor 2026 geschrapt door het milieuministerie. Kort na dit nieuwsbericht volgde nog eens twee producten en het zijn waarschijnlijk niet de laatste. Het rigoureuze besluit raakt de meeste akkerbouwteelten. In het bijzonder die van aardappelen, suikerbieten, granen en uien.
PFAS-verbod
Directe aanleiding voor het besluit is het nationale PFAS-verbod waar het Deense parlement half juni mee instemde. Al geruime tijd is de Europese Unie bezig met zo'n verbod, maar dat duurt de Denen veel te lang. Alles waar PFAS in zit, van regenjassen tot gewasbeschermingsmiddelen, is volgend jaar verboden. Daarvoor maakt de overheid omgerekend €54 miljoen vrij, want Deense fabrieken mogen de poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) niet langer gebruiken. Nog eens €28 miljoen wordt gereserveerd voor het saneren van bodems en grondwater. Overigens werkt ook Frankrijk aan een landelijk verbod.
Zeven werkzame stoffen worden getroffen door het verbod, waardoor in totaal 25 middelen in 2026 en 2027 niet meer kunnen worden toegepast. De Deense landbouwsector ziet de schoen het meeste knellen bij de fungiciden, waar al zeer weinig middelen beschikbaar waren en alternatieven niet voorhanden.
Deze werkzame stoffen worden verboden in Denemarken:
Het gaat dus om fungiciden, insecticiden en herbiciden die straks niet langer gebruikt mogen worden. Wel geldt een opgebruiktermijn van vijftien maanden. Doel van het ministerie is om de bodem- en waterkwaliteit te verbeteren.
'Fatale gevolgen'
Het wegvallen van Fluazinam kan zeer nadelig uitpakken voor de aardappelsector in het land, die 64.000 hectare omvat. Landbrug & Fødevarer noemt het besluit fataal. Het aanbod aan fungiciden is al zeer beperkt door resistenties, die de laatste jaren steeds meer opkwamen. Ook fusarium en meeldauw zijn straks veel lastiger te bestrijden.
In 2023 kregen Nederland op grote schaal te maken met de uit Denemarken afkomstige phytophthora-kloon EU-43. Die werd daar al in 2018 gevonden en heeft een resistentie tegen actieve stoffen uit de CAA-groep (o.a. mandipropamid en benthavalicarb). Dit had als gevolg dat middelen als Zorvec Endavia en Revus fors minder of helemaal niet meer werkten.
Resistentievorming
Tijdens het natte groeiseizoen van 2023, met een hoge ziektedruk tot gevolg, leverde dat grote problemen op. Ondanks veel knolinfectie verliep groeiseizoen 2024 beter. Op dit moment zijn er zes FRAC-groepen (Fungicide Resistance Action Committee) met preventief werkende stoffen, waar telers gebruik van kunnen maken, en twee groepen met curatieve stoffen. Door zoveel mogelijk af te wisselen en altijd met twee werkzame stoffen uit verschillende groepen te spuiten wordt resistentievorming voorkomen.