De tarwemarkt zit in de glijvlucht omlaag, uien zijn weleens mee waard geweest en de vrije aardappelen kunnen praktisch niet verder zakken dan het niveau waar ze nu op staan. Van de matige prijzen voor de belangrijke akkerbouwproducten trekt de kunstmestmarkt zich niks aan. De prijzen voor veel gebruikte meststoffen liggen een heel stuk hoger vergeleken met een jaar geleden.
Van een jubelstemming is bepaald geen sprake bij de meeste Nederlandse akkerbouwers. Prijzen voor de producten staan alles bij elkaar flink onder druk maar de kosten voor de teelt houden aardig stand. Een eerste voorbode dat aan die kostenkant voorlopig nog niet veel gaat veranderen voor het komende groeiseizoen zijn de kunstmestprijzen. Van het voorschot van de tarwe een vrachtje Kas laten komen is een heel stuk duurder dan vorig jaar. De prijs van Kas ligt circa 20% hoger dan vorig jaar deze tijd. Bij Kali is het prijsverschil minder extreem maar ook hier hebben we het over prijsstijging van een kleine 4%.
Voor een deel komen de hogere kunstmestprijzen door de geopolitieke spanningen. Vooral voor Kali zijn we in Europa in belangrijke mate afhankelijk van Wit-Rusland. Sinds de oorlog met Oekraïne zijn de relaties met het regime van Aleksandr Loekasjenko er bepaald niet beter op geworden.
Voor de productie van stikstofhoudende meststoffen wordt door producenten vaak verwezen naar de gasprijs als indicator voor de kunstmestprijs. Die vlieger gaat de laatste maanden echter niet op. Aardgas op de TTF staat euro's lager dan vorig jaar deze tijd maar zoals gezegd Kas is 20% duurder dan een jaar geleden.
Het probleem van relatief dure kunstmest is overigens geen exclusief Nederlands of Europees probleem. Ook in Amerika trekken telersverenigingen aan de bel over de hoge prijzen. De prijs voor korrelmaïs is sinds de piek in 2022 op $8 per bushel gehalveerd naar $4 per bushel maar de prijzen voor de inputs zijn ongeveer gelijk gebleven, vertelde Krista Swanson hoofdeconoom van de National Corn Growers Association (NCGA) en boer in Illinois bij Agweb. "Het USDA berekend de teeltkosten voor verschillende gewassen waaronder maïs. Die kosten zijn voor 2025 en 2026 nagenoeg gelijk aan 2022." Kunstmest is volgens Swansos goed voor ongeveer 40% van de direct toe te rekenen kosten aan de maïsteelt.
Producenten varen er wel bij
De huidige kunstmestmarkt legt de kunstmestfabrikanten geen windeieren. Yara, een van de grote spelers op de Europese markt zag de brutowinst (Ebitda) in het tweede kwartaal van 2025 met 27% stijgen ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder naar $652 miljoen, zo maakte het bedrijf vorige maand bekend bij de presentatie van de kwartaalcijfers. De Noord-Amerikaanse branchegenoot Nutrien zag de omzet in het tweede kwartaal van 2025 met 3% groeien naar $10,4 miljard. De brutowinst (Ebitda) steeg ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder met 11% naar $2,5 miljard.
Dat er snel een omslag komt op de kunstmestmarkt verwachten verschillen experts niet. De geopolitieke spanningen worden er niet minder op. Sterker nog met de handelstarieven heeft het Witte Huis er de voorbije maanden nog een schepje bovenop gedaan. In Europa speelt ook nog de marktbescherming voor kunstmestproducenten mee. Als zijnde strategisch van belang voor de voedselproductie hebben de kunstmestfabrieken met succes gepleit voor Europese handelsbeperkingen op goedkopere kunstmest uit voornamelijk Rusland maar ook uit de VS.