Het Verenigd Koninkrijk kent een geheel eigen aardappelmarkt die losstaat van het Europees vasteland. Toch is het land niet geheel ongevoelig voor de situatie in de EU-4, maar prijzen blijven er voorlopig wel op peil. Europese exporteurs kunnen hoop putten uit een grote fritesbehoefte.
De gevolgen van de Brexit hebben niet alleen de handel tussen de EU en het VK complexer gemaakt. De aardappelsector in het land is een ondergeschoven kindje wat betreft de beschikbaarheid van betrouwbare data. Areaal- en opbrengstdata komen veel later of zelfs helemaal niet meer beschikbaar. Het verdwijnen van overheidsdienst AHDB Potato heeft daar sterk aan bijgedragen.
Areaal gestabiliseerd
In de meest recente schatting benoemt landbouwministerie Defra een areaal van 99.000 hectare aardappelen dit jaar. Waarschijnlijk gaat het hier alleen om consumptieaardappelen, aangezien in 2024 het totale areaal 118.000 hectare bedroeg. Insiders rekenen erop dat het areaal dit jaar stabiel is gebleven of mogelijk licht is gestegen. Het totale areaal komt daarmee rond 120.000 hectare uit, met zo'n 100.000 hectare voor de teelt van consumptieaardappelen.
Het aardappelareaal in het VK daalde dertien jaar op rij. In 2012 was het areaal consumptieaardappelen nog bijna 50.000 hectare groter. In 2023 werd een dieptepunt bereikt en in de laatste twee jaar is de teelt gestabiliseerd. Het is een gewas voor grote, professionele bedrijven geworden die er een goede boterham mee kunnen verdienen. Vorig jaar werd volgens Defra 4 miljoen ton consumptie- en 539.000 ton pootaardappelen gerooid. Voor 2025 wordt een soortgelijk volume verwacht door insiders, al missen de officiële cijfers. In sommige teeltregio's zijn de hectareopbrengsten duidelijk beter, maar dat is niet overal het geval.
Watervoorraden
Groeiseizoen 2025 stond in het teken van droogte en dan vooral gedurende de eerste helft van het jaar. In september en oktober vielen gemiddelde hoeveelheden neerslag, maar in de eerste acht maanden was daar geen sprake van. Het gevolg is dat watervoorraden begin november voor 63,5% waren gevuld, tegenover een meerjarig gemiddelde van 75%. Regionaal zijn er grote verschillen, want in het zuiden en zuidwesten van het VK zijn de reservoirs slechts voor 30% gevuld. Dat baart overheidsdiensten en boeren grote zorgen voor volgend seizoen. Tot 1 november was slechts 61% van de gemiddelde hoeveelheid regen gevallen dit jaar. Een natte winter is nodig om volgend jaar over voldoende water te beschikken.
Het belangrijkste teeltgebied voor consumptieaardappelen ligt in Oost-Engeland. Juist daar is het traditioneel droog, al beschikken telers er ook over goede beregeningsmogelijkheden. Toch heeft dat niet iedereen geholpen, omdat waterreservoirs vroegtijdig zijn drooggevallen dit seizoen. Een combinatie van vroege pootdata en veel zonuren heeft ervoor gezorgd dat de opbrengsten hier meestal wel bovengemiddeld zijn. Dit geldt ook voor de Schotse aardappeltelers. In het westen en zuiden is groter schade geleden door de droogte.
De oogst is inmiddels zo goed als afgerond. Het feit dat het rooien vertraging opliep door een tekort aan kisten en de aanleg van noodbewaringen zegt genoeg over de omvang van de oogst dit jaar. Daar komt bij dat afnemers minder aardappelen hebben opgehaald, wat de situatie eveneens niet ten goede kwam.
Hogere prijzen
Na twee jaren met extreem hoge prijzen, de gevolgen van een lager areaal en kleinere oogst, tapt het huidig seizoen uit een ander vaatje. Afgezet tegen het Europees vasteland blijft de Britse aardappelmarkt nog behoorlijk in de benen. Het gaat dan met name om vrije te verkopen aardappelen voor de fish & chips-handel. Voor het meest populaire ras Maris Piper wordt €17 tot €19 per 100 kilo betaald, voor gesorteerd en opgezakt product. Sagitta zit tussen €16 en €19 en voor Agria en Markies wordt €22,80 tot €25 per 100 kilo betaald. Deze bedragen zijn ruim het dubbele van wat bijvoorbeeld in Nederland voor Agria wordt betaald, met de opmerking dat het hier om gesorteerd product gaat.
Toch merken de Britse boeren wel dat er druk staat op de markt. Enerzijds vanwege de oogst in eigen land en anderzijds de druk die vanaf het Europees vasteland wordt opgevoerd. Of meer aardappelen en aardappelproducten de grens overgaan kunnen exportcijfers pas over enkele maanden tonen. Het beïnvloeden van de stemming is op dit moment voldoende.
Eind vorig jaar wist Nederland een behoorlijk volume consumptieaardappelen naar het VK af te zetten. Tussen oktober en december werd 8.830 ton aardappelen geëxporteerd, tegenover 1.772 ton in het jaar ervoor. Ook in juli werd nog 1.500 ton uitgevoerd. Het is de vraag of de export van aardappelen in het vierde kwartaal wederom goede cijfers kan laten zien vanwege de redelijk goede oogst in Engeland. Zeker nu is de markt vol, wat druk geeft. Ontstaat er vraag, dan is dat vooral voor premiumrassen als Agria en Innovator.
Markt en vraag stabiel
De aardappelmarkt in het VK blijft waarschijnlijk de komende weken rond het huidig niveau schommelen, of de prijzen dalen nog iets. Enerzijds is er aanhoudende druk vanwege een goede beschikbaarheid. Anderzijds kampen telers her en der met kwaliteitsproblemen. Stootblauw door droge rooiomstandigheden of interne gebreken. Met een markt die zijn eigen dynamiek kent, weet de sector beter te presteren dan aan onze kant van het Kanaal. De vraag naar diepgevroren frites blijft voorlopig gezond. Belgische en Nederlandse exporteurs hebben weinig concurrentie te duchten, mits ze prijsconcurrerend blijven.