Bewaring vernieuwen of verduurzamen? Let hierop

Wie als akkerbouwer een bewaarschuur of koelinstallatie wil vernieuwen of verduurzamen, merkt al snel dat de keuzes ingewikkelder zijn geworden. Naast techniek en rendement spelen nu ook veiligheid, wetgeving en energievoorziening een grote rol.

Na het verbod op koudemiddel R22 moesten talloze installaties omgebouwd of vervangen worden. Inmiddels zijn we alweer een paar stappen verder. Ook de koudemiddelen die toen als alternatief werden gekozen, zoals R507 en R404A, zijn niet meer toegestaan bij nieuwbouw. "Door de herziene versie van de Europese F-gassenverordening en de bijbehorende quotumregeling wordt het gebruik van koudemiddelen met een hoge klimaatimpact (hoge GWP) steeds verder beperkt", zegt Erik Hoogendoorn van Equans Refrigeration & Heating Solutions. "De druk om duurzame keuzes te maken is dus toegenomen."

Strengere regels voor brandveiligheid
"De overgang naar laag-GWP-koudemiddelen verhoogt het gebruik van brandbare stoffen", zegt Hoogendoorn. "Hoe lager de GWP, hoe groter de kans op brandbaarheid." Propaan wordt steeds vaker gebruikt als alternatief voor synthetische koudemiddelen: een uitstekend maar explosief gas. Ammoniak is minder brandbaar, maar stelt andere veiligheidseisen. CO₂ brandt niet, maar kan bij lekkage verstikkend werken en vraagt om een speciale installatieopbouw door onder andere de hoge druk en de hogere stroomaansluiting. "Akkerbouwers moeten daardoor anders met hun koelmachine omgaan of zijn beperkt door brandveiligheidsvoorschriften of hun locatie."

Regelgeving volop in beweging
Zo spelen zichtbare én onzichtbaar zaken die van invloed zijn op de keuze van de akkerbouwer. Hoogendoorn: "Eén van die onzichtbare zaken is de regelgeving rondom veiligheid. Die is volop in beweging." Een overzicht:

• De PGS13 is herzien, de richtlijn voor de toepassing van ammoniak. Daarmee zijn de eisen aan de directe omgeving en dus voor de gebruiker veranderd. De eisen aan het ontwerp en de opstelling van de bewaring of koelinstallatie, maar ook aan het beheer en het onderhoud ervan zijn strenger. 
• Er komt een nieuwe praktijkrichtlijn voor CO₂ (NPR 7601) en brandbare koudemiddelen (NPR 7600).
• De Europese norm EN 378, dé basis voor koudetechniek, wordt herzien. Dat heeft gevolgen voor lekdetectie, vullingslimieten en de omgang met koudemiddelen.

Gevolgen voor uw bewaarfaciliteit
Naast technische vaagstukken bepalen verschillende bedrijfsfactoren de keuze voor een nieuw bewaarsysteem of koudemiddel. Ten eerste het product. Aardappelen vragen om een ander bewaarklimaat dan uien of graszaad. Net zo belangrijk is de bewaartijd. Kort opslaan vraagt een ander systeem dan lang bewaren. Daarnaast speelt het seizoen van gebruik een rol. Een systeem dat vooral in de zomer draait, moet ook bij hoge buitentemperaturen efficiënt kunnen werken.

"Met oog op de brandveiligheid is de locatie een andere factor die meeweegt", zegt Hoogendoorn. "Staat de installatie binnen of buiten? En hoe ver staat deze van ontstekingsbronnen? Ook de energievoorziening telt mee. Hoe groot is uw huidige netaansluiting en is uitbreiding mogelijk? Tot slot kunnen we kijken naar de warmtebehoefte en mogelijkheden om restwarmte te benutten, bijvoorbeeld voor werkruimtes of processen."

De 3 belangrijkste opties voor koudemiddelen
Drie natuurlijke koudemiddelen blijven het meest relevant voor akkerbouwers die hun bewaring willen vernieuwen of verduurzamen. "Ammoniak heeft zichzelf al bewezen bij meerdere agrarische ondernemingen. Het is geschikt voor grotere installaties en langere bewaring. Ook biedt het een goede brandveiligheid als de installatie buiten staat."  

"CO₂ heeft als voordeel niet brandbaar te zijn, maar vraagt wel om een forse elektriciteitsaansluiting. Bovendien werkt het transkritisch: efficiënt in de winter, minder efficiënt in de zomer." Propaan is wel efficiënt, maar brandbaar en daardoor beperkter inzetbaar. Bovendien vergt propaan extra veiligheidseisen en een zorgvuldige plaatsing."

Samen keuzes maken
"De tijd dat we als installateur 'even' een technisch beste oplossing voorstelden is voorbij", stelt Hoogendoorn. "De keuze voor een bewaarsysteem hangt nu af van het teeltplan, gebruik, locatie en toekomstplannen. Wilt u het bedrijf uitbreiden? Stapt de volgende generatie in? Of is de horizon korter? Veiligheid, regelgeving en de beschikbare energievoorziening spelen net zo goed mee. Door hecht samen te werken met de ondernemer komen we tot de beste oplossing."

Bekijk alle oplossingen van Equans Refrigeration & Heating Solutions op koudetechniek.nl