ABN Amro ziet grote uitdagingen voor akkerbouwers om een balans te vinden in het teeltplan 2026. Enerzijds moet de teler krimpen in het areaal aardappelen en bieten, terwijl anderzijds meer hectares beschikbaar komen.
De bank verwacht dat de Nederlandse akkerbouwers in 2026 meer uien, peen en koolgewassen telen. Daarbij waarschuwen de financiers voor prijsdruk in de producten van deze gewassen doordat te sterke verschuivingen in het bouwplan de markt uit balans brengen.
Akkerbouwers hebben het komende jaar minder te kiezen. Verwerkers ontmoedigen de aardappelteelt door 10 tot 20% lagere contractprijzen aanbieden. Daarnaast heeft bietenverwerker Cosun de toewijzing voor de bietenleveranties met 10% verlaagd. Aan de andere kant komt er meer grond beschikbaar voor akkerbouwers als gevolg van de opkoopregeling in de veehouderij.
Lastige keuze
Daarmee staat de akkerbouwer voor een lastige keuze. Ook al omdat dit jaar lage aardappel-, bieten- en graanprijzen de resultaten dit jaar in de akkerbouw onder druk hebben gezet. Sinds januari dit jaar hebben de telers meer geld uitgegeven dan er is binnengekomen, zo blijkt uit een overzicht van de transactiedata van 271 akkerbouwers bij ABN Amro.
De liquiditeitspositie van de gemiddelde Nederlandse akkerbouwer is dit jaar zodoende met €34.000 afgenomen, constateert de bank. De inkomsten namen door goede verkopen in het tweede kwartaal weliswaar toe ten opzichte van een jaar geleden, maar de uitgaven zijn dit jaar veel sterker gestegen. Daardoor ging er uiteindelijk bij de akkerbouwers €34.000 meer uit dan er binnenkwam.
Op de rekening van de 271 akkerbouwers in de transactiedata van ABN Amro staat eind november van dit jaar dan ook een lager bedrag dan in de afgelopen twee jaar. Gemiddeld vermeldt de rekening nog een bedrag van €156.000. Dat is 13.000 minder dan vorig jaar en 34.000 minder dan november 2023. Op de rekening staat nog wel aanzienlijk meer dan de €104.000 in november 2022.
Een derde van het inkomen
Hoewel circa 80% van de aardappelen via contracten wordt verkocht, blijkt de resterende vrije markt voldoende om het gemiddelde liquiditeitsbeeld flink te verslechteren. Aardappelen vertegenwoordigen immers ruim een derde van het inkomen op een akkerbouwbedrijf. Verliezen in deze teelt konden bovendien nauwelijks worden gecompenseerd, doordat ook suikerbietenprijzen onder druk stonden en graanprijzen laag bleven door ruime wereldvoorraden.
Hogere pachtprijzen, duurdere zaaizaden en pootgoed, loonwerkkosten en fors oplopende brandstofkosten door intensief beregenen drukten zwaar op de kaspositie. Per saldo stegen de uitgaven met circa €136.000, tegenover een inkomstenstijging van €95.000.
Het aandeel bedrijven dat tijdelijk rood staat op de lopende rekening is in 2025 licht toegenomen. Dat is volgens ABN Amro niet direct zorgwekkend. Veel bedrijven beschikken nog over stevige buffers waarop zij kunnen interen, tenzij zij recent grote investeringen hebben gedaan uit eigen middelen. Wel wordt in het tweede kwartaal van 2026 een piek in liquiditeitstekorten verwacht, wanneer hoge voorjaarskosten samenvallen met beperkte inkomsten.