Nederlands uienareaal zit nog niet aan zijn top

Het zaaiuienareaal in Nederland bereikte in 2017 een record van 26.679 hectare. Dat wijzen CBS-cijfers uit. Het houdt een stijging van 6,38% in ten opzichte van het jaar ervoor. Deze toename is relatief fors. Het 5-jarig gemiddelde is namelijk 1,67%. De stijging in 2017 was de op 1 na grootste in 5 jaar tijd.

Late bestelling
Uit navraag bij zaadfirma’s, telers en insiders blijkt dat voor 2018 wederom op groei wordt ingezet. Daarbij wordt wel aangegeven dat het gevoel vaak de andere kant uitwijst. Dit is vooral te wijten aan de lage marktprijzen en de gepubliceerde resultaten van de verschillende landelijke uienpools.

De zaadbedrijven geven aan dat het nog erg vroeg dag is voor het doen van uitspraken. De verkoop ligt op schema, of daar nipt onder. Bestellingen kwamen pas relatief laat op gang; pas aan de start van dit jaar. Een combinatie van factoren wordt hieraan ten grondslag gelegd. Op zijn minst blijft de oppervlakte gelijk, zo is de algemene gedachte.

Een groei van enkele procenten wordt mogelijk geacht. De vraag is echter of deze naar het gemiddelde neigt, of wederom meer dan 5% noteert. Een significante areaalverlaging wordt, door insiders, in ieder geval niet aannemelijk geacht. Tijdens de Themadag Uien in Dronten zei Wim Waterman van Waterman Onions al dat het areaal moet groeien om de export bij te kunnen benen.

Groei in perspectief
Ondanks dat de traditionele teeltgebieden als vol worden beschouwd, bleek ook in 2017 ruimte aanwezig. Flevoland groeide als enige nauwelijks. Voor 2018 verwachten telers en (zaad)bedrijven dat de grootste groei in de nieuwe gebieden plaatsvindt; met name Drenthe, Overijssel en Groningen worden geoormerkt. In 2017 was de groei hier respectievelijk 45%, 41% en 26%.

De procentuele groei verdient enige nuance. Drenthe, de grootste groeier, omvat 3% van het totale areaal. Daarnaast staat 1% groei in Flevoland gelijk aan bijna 12% in Drenthe (wanneer we naar de oppervlakte kijken). Groeimogelijkheden zijn er wel. Zo bedraagt het totale areaal granen in de provincie Drenthe 12.663 hectare. Verder wordt er in deze provincie bijna 23.000 hectare zetmeelaardappelen en 12.600 hectare suikerbieten geteeld. Vooral de granen leveren fors in. Alleen zomergerst daalde al met 13% in 2017. Langdurig lage graanprijzen stimuleren de uienteelt.

Groeiambitie
In de noordoostelijke teeltgebieden worden relatief veel zaaiuien in poolverband afgezet. Veelal gaat het om af land levering of korte bewaring. De teelt professionaliseert, wat de groeiambitie van akkerbouwers benadrukt. Ook de productkwaliteit stijgt.

Met het professionaliseren van de uienteelt verandert ook de afzetmethodiek. Op het online handelsplatform Uienhandel.com worden onder andere partijen uit Overijssel en Drenthe aangeboden. Met het uitbouwen van de teelt wordt meer nagedacht over risicospreiding en het afdekken hiervan. Navraag onder telers leert dat er ambitie is om de afzet komend seizoen anders in te steken. Toch zijn er ook voldoende akkerbouwers die zich thuis blijven voelen in een uienpool.

Rassenkeuze
Afgelopen oogst verliep voor veel uientelers uitdagend; zeker in Noord-Nederland. Naast de lage tarrapercentages, wordt het 'kaal vallen' van de uien genoemd. Ze hebben door het groeiseizoen een huidje minder. Bij de rassenkeuze wordt voor aankomend seizoen nauwlettender naar de huidvastheid gekeken. Ook de afrijping verdient aandacht. Een vroege ui levert misschien minder opbrengst, maar is eerder van het land. Een korter groeiseizoen scheelt risico.

Om in de schuur meer mogelijkheden te hebben, is eveneens een robuuste ui vereist. Daar zet je eerder de kachels op zonder vrees om een huid te verliezen. Boxen met serieuze bewaarproblemen zijn inmiddels veelal opgeruimd. Februari gaat traditioneel gezien de boeken in als rustig. Dat kenmerkt ook de huidige stemming: afwachten en opletten. Dat geldt ook voor de planning van komend seizoen.