Zoektocht naar grove uien in Europa

In het Verenigd Koninkrijk (VK) praat de British Onion Producers Association (BOPA) over een nachtmerrie. Een slecht voorjaar, gevolgd door hoge temperaturen en droogte decimeren de uienoogst. De ui staat zelfs op plek 1 in de top 5 van meest getroffen groentes; wortelen staan op plek 3 en aardappelen op 4.

Fijne uien in het schap
Tim Elcombe, voorzitter van de BOPA, zegt in een interview met krant The Times dat de organisatie dit jaar 25% minder uien verwacht. Naast de fikse verlaging, is ook de sortering een probleem. Britse supermarkten vragen grove uien en die zijn er bijna niet. De organisatie laat weten dat consumenten de gevolgen hiervan gaan ervaren in de winkel. In hoeverre de prijzen zullen stijgen, durft hij niet te zeggen. "Dat ze omhoog moeten, is wel een feit." Echter, Britse telers sorteren en verpakken veelal zelf, op basis van contracten met supermarkten.

De uientelers op het Britse eiland hadden vroeg in het voorjaar te maken met een sneeuwstorm, die ervoor zorgde dat tweedejaars plantuien zelfs op de zandgrond niet konden worden geplant. Ook de zaaiuien werden later dan normaal gezaaid. Een warme meimaand maakte dit deels goed, maar de droogte in juni en juli treft het gewas weer flink.

In leven houden
Een groot gedeelte van de uien kan worden beregend, maar de beschikbaarheid van water wordt een issue. Ook gelden er restricties voor de onttrekking van water en de uren waarin mag worden beregend. "De gewassen worden normaal op dit tijdstip beregend, om zodoende kilo’s te produceren", zegt Elcombe. "Nu beregenen boeren om het gewas in leven te houden. Waar dat niet lukt, sterven de uien versneld af." 

Een uientekort in het VK is wel gunstig voor de Nederlandse uienexport. Sinds 2011 is het land een grote afnemer van uien. De export steeg met 179.000 ton tot aan topjaar 2015. Toen werd bijna 500.000 ton uien naar het land verscheept.

(Tekst gaat verder onder de grafiek)Tussen 2011 en 2015 heeft de uienexport richting het VK flink gepiekt.

Maatsortering aanpassen
De situatie bij onze oosterburen is vergelijkbaar. Producentenvereniging Deutsche Speisezwiebel haalt in hun berichtgeving dan ook een opbrengstverlaging van 40% aan, die het mede voor Nederland verwacht. Het vraagt afnemers de eisen aan te passen en de sortering van 40 tot 60 millimeter te corrigeren naar 35 tot 50 millimeter.

De schade door droogte varieert per gebied, maar is in de meeste gevallen serieus. De recente regenval heeft hier niets aan veranderd. Door de droogte rijpen de uien zo’n 2 weken eerder af. De oogst ondervind hinder van de droogte, waardoor niet overal gerooid kan worden.

Exportmarkt trekt aan
In Oostenrijk zijn de winterplantuien inmiddels weggewerkt en wordt gedraaid op de nieuwe oogst. De markt bevindt zich op een stabiel niveau en de vraag is rustig. Op de exportmarkt is meer interesse in Oostenrijkse uien. Vooral de grove maten zijn in trek. Voor gesorteerd product wordt in kisten tussen de €28 en €32 per 100 kilo betaald.

Ook in Polen is de verwachting dat de grove uien (60 millimeter opwaarts) schaars worden. Na een lange periode van droogte en extreem hoge temperaturen viel in de eerste helft van juli eindelijk regen van betekenis (afhankelijk van de regio tussen de 20 en 60 millimeter). De oogst van plantuien werd hierdoor vertraagd, maar is nu volop bezig. In de supermarkten vind je Nederlandse uien bij gebrek aan lokale oogst. Insiders verwachten dat de regen echter te laat is gekomen.

(Tekst gaat verder onder de tweet)

Minder Spaanse uien
Spanje lijkt het enige Europese land dat geen gebrek heeft aan grove uien. De straalstroom die ons hitte en droogte brengt, zorgt daar juist voor een gematigd weertype. Volgens insiders is er een verschil merkbaar bij de uien. Vanaf het zuiden van Frankrijk is meer neerslag gevallen en staan de gewassen er beter bij.

In het zuiden van Spanje is de oogst van vroege uien inmiddels afgerond; die startte de derde week van mei. In de regio Antequera, boven Málaga, is volgens verwerkers ruim 3.000 ton geoogst (tegenover 4.000 ton vorig jaar). De uien worden met de hand geoogst en zijn erg teer zonder een vaste huid. Dat maakt ze minder geschikt voor export.

De regio kent nog een tweede teelt. De totale oogst wordt dit jaar op 11.000 ton geraamd. Deze late uien zijn wel geschikt voor bewaring (tot 4 maanden) en daarmee ook voor de export. Vooral op de Braziliaanse markt zijn de Spanjaarden een concurrent van Nederland. Dit jaar hebben ze mogelijk een streepje voor. Ook in Italië is het seizoen koeler en natter geweest. De uienoogst wordt hierdoor 30% kleiner ingeschat.