Wiskerke: 'Uienexport staat er goed voor'

Wiskerke vergelijkt de export van 2017-2018 met het huidige exportseizoen. In 2017 waren volgens haar 5 landen goed voor de export van 45% van de Nederlandse uien. Dat waren allemaal Afrikaanse afnemers. De trend is dat de Nederlandse export steeds meer leunt op de groeiende vraag van Afrika.

"En dat is op zich positief", stelt Wiskerke. "Ondanks dat de teelt in Afrika zelf ook groeit, neemt de vraag naar Nederlandse uien toe, omdat de consumptie er ook hard groeit. Dit seizoen zitten we goed in de wedstrijd: er is al meer geëxporteerd dan in 2017. Daar kan nu wel een kentering in komen, omdat Senegal dit jaar extreem vroeg van de markt is gegaan. Bovendien hebben we simpelweg veel product."

Meer export naar Azië
"Opvallend is dat er dit seizoen minder geëxporteerd is naar Afrika, terwijl er meer geëxporteerd is naar Azië. Ondanks dat we keihard gewerkt hebben liep de export daardoor toch niet zo hard als we dachten. Dat komt doordat er naar Azië meer kleinere verpakkingen gaan, waardoor er per kilo ui meer werk in zit", aldus Wiskerke.

Ook de export naar Thailand, Sri Lanka, Brazilië, Polen en Italië groeide sterk dit seizoen. "Dat kwam vooral doordat daar klimatologische problemen waren. De situatie in India heeft daarnaast grote impact. De problemen daar waren zo groot dat de prijs er met 642% steeg. Het is een unieke situatie, omdat er zelfs uien werden ingevlogen. Toch was het voor Nederland lastig om op die vraag in te spelen, omdat onze export op dat moment gericht is op Afrika. We moesten daardoor lastige keuzes maken tussen vaste klanten in Afrika en afnemers in India die volgend jaar misschien geen klant meer zijn."

Toenemend protectionisme
Ondanks de huidige exportsituatie zien Wiskerke en Inge Ribbens, manager internationale zaken van het GroentenFruit Huis, ook uitdagingen. De belemmeringen bij de uienexport nemen volgens Ribbens namelijk eerder toe dan af.

"Met name protectionisme is een toenemend probleem aan het worden. Zowel in Nederland als in de exportgebieden is het belangrijk om het goede verhaal van de Nederlandse ui te vertellen”, stelt Ribbens. "In Nederland wordt er steeds vaker gezegd: ‘waarom moeten we onze uien de hele wereld over slepen?’ Voormalig staatssecretaris Martijn van Dam zei in 2016 al dat de focus verlegd moet worden van bulkproductie naar kennisexport."

"Gelukkig is dat destijds nog niet omgezet in beleid, maar toch gaat deze gedachte wel verder, zoals ook blijkt uit de huidige kringloopvisie van het landbouwministerie. Daarom is het zeer belangrijk samen te werken met de overheid. Daarnaast moeten we ons verhaal vertellen in de 140 landen waar de Nederlandse ui heen gaat", aldus Ribbens.

Eigen markt beschermen
"Dat is belangrijk omdat er nog wat nieuwe markten te openen, en bestaande markten uit te breiden zijn. Ook vanwege het toenemende protectionisme. Natuurlijk hebben landen het recht om plantenziekten te weren, maar het fytosanitaire beleid wordt vaak misbruikt om bijvoorbeeld de eigen markt te beschermen. Als ze iets wíllen vinden, dan vinden ze het wel."

Daarbij komt dat agrarische producten vaak een makkelijk slachtoffer zijn in conflicten tussen landen. Importtarieven spelen tegenwoordig echter vrijwel geen rol meer. Ribbens illustreert de situatie met het land Panama: "Na 2014 was export naar dit land weer mogelijk en die kwam direct goed op gang. Dusdanig goed dat de lokale boeren in het verweer kwamen. Toen werden er redenen gezocht waarom onze export niet door kon gaan. We hebben toen een oplossing gevonden door uien te leveren binnen 120 dagen na oogst. Toch zit de grens nog steeds dicht."

Indonesië onzeker
"Ook Indonesië is een markt die op en neer gaat. Nadat de grenzen daar in het verleden dicht gingen, is er afgesproken dat er gemonsterd moet worden op stengelaaltjes. Dat wordt gedaan en er wordt goed gebruik van gemaakt. Toch worden kleine uien alsnog tegengehouden en dat is precies de markt waar het om ging. Nog steeds is deze markt onzeker. We blijven doorgaan met stille diplomatie. Zo is premier Rutte er afgelopen jaar geweest en hij heeft de uiensituatie ook besproken."