Hoe staat het met de Europese uienopbrengsten?

Afgelopen groeiseizoen werd al vroeg duidelijk dat de Europese uienopbrengst dit jaar geen topper zou worden. Het zuiden van Europa had al vroeg te maken met een extreem droog weertype en ook de rest van Europa lag later in het seizoen op de barbecue. Naast de kilo's per hectare die tegenvallen, valt ook de grofte tegen. Een andere factor die meespeelt op de totale opbrengst is de krimp van de uienteelt. In meerdere Europese landen krimpt het areaal met een paar procent tot wel 9% zoals in Nederland het geval is.

In Nederland wordt dit jaar 300.000 ton aan uien minder verwacht dan vorig seizoen, zo schatten verschillende partijen van de uiensector in. Het CBS raamde de bruto-opbrengst op gemiddeld 44,2 ton per hectare, wat onder het 5-jarig gemiddelde ligt. Een cijfer dat volgens meerdere bronnen best reëel lijkt te zijn. Doe je de opbrengst maal het aantal hectares, dan kom je uit op circa 1,2 miljoen ton. Vorig jaar was dat 1,5 miljoen ton aan uien.

Duitsland: Fijne sortering en minder kilo's
In Duitsland hebben de droogte en hitte duidelijk hun tol geëist. Ook kon er lang niet overal beregend worden wat voor kilo's heeft gekost. Daarnaast laat ook een areaalkrimp van 8% zich gelden in de opbrengstcijfers. De laatste jaren werd er tussen de 500.000 en 600.000 ton uien geoogst en dit jaar ligt dat waarschijnlijk onder de 500.000. Een Duitse sorteerder meldt dat de oogst dit jaar 20 tot 25% lager uitvalt dan vorig seizoen en dat ook de maatsortering te wensen over laat. Het Beierse staatsonderzoekcentrum voor landbouw bevestigd die schatting. Volgens het onderzoek ligt het totale oogstvolume in de staat Beieren 26% lager dan afgelopen seizoen. In de maatsortering wordt duidelijk dat slechts 13% van de uien 70 mm opwaarts is tegenover 22% met het langjarig gemiddelde. Tegen het einde van het seizoen verwachten sorteerders schaarste in product van eigen bodem, zeker de grove maat. Dat heeft voor een gedeelte te maken met de kwaliteit, waar zorgen over zijn. Eerst de extreme hitte en droogte, gevolgd door neerslag tijdens de oogst hebben verschillende partijen weinig goeds gebracht. Daarnaast hebben de hoge temperaturen van afgelopen weken ook een negatieve invloed gehad. De prijzen die betaald worden in Duitsland voor gele uien liggen voor de handel als op de boer een fractie hoger dan in Nederland het geval is.

Polen
Een andere grote speler op de Europese uienmarkt is Polen. De uienmarkt is daar momenteel erg verhit en niet eerder waren uien al vroeg in het seizoen zo hoog geprijsd. Officiële cijfers over de oogst zijn nog niet bekendgemaakt en de laatste voorspelling van het Poolse centraal statistiekbureau GUS dateert van juli. Vanaf die maand regeerden de droogte en hitte de rest van het groeiseizoen. Meerdere bronnen geven aan dat de opbrengst minder zal zijn dan vorig seizoen. In bepaalde gebieden wordt uitgegaan van 30% minder opbrengst.

Ook Frankrijk heeft met gemiddeld 600.000 ton uien een aandeel in de Europese uienmarkt. Volgens het Franse ministerie is de teelt voor 90% geconcentreerd in het noorden van het land. De uien lagen daar op de barbecue, maar deze stond niet zo hard te branden als in het midden en zuiden van Frankrijk. Beregenen heeft ook een gedeelte van de teelt weten te redden. Wat betreft opbrengsten wordt rekening gehouden met 20% minder dan vorig seizoen. Ieder jaar importeert het land al meer uien dan dat het exporteert. Dat verschil zal dit seizoen alleen maar oplopen gezien de opbrengsten.

Spanje
In Zuid-Europese landen was het dit seizoen al vroeg kurkdroog. In Spanje, jaarlijks goed voor 800.000 ton uien, zien ze de opbrengst 30% lager in. Uien in de grove maatsortering zijn er nauwelijks. Dat meldt Procecam, een vereniging van uientelers in het grootste teeltgebied van Spanje. Ook hier deed het areaal een stapje terug dit seizoen, waarschijnlijk een gevolg van het lage rendement dat vorig seizoen werd behaald.

Europees gezien teelt Spanje relatief veel uien vergeleken andere landen. Het land exporteert dan ook een groot gedeelte van het volume (400.000 ton in 2019) en dat wordt dit jaar naar verwachting minder gezien de opbrengsten. Duitsland en het Verenigd Koninkrijk importeren jaarlijks 100.000 ton uit Spanje. Het is dus duidelijk dat er elders uien vandaan moeten komen om dit gat te vullen.

Kansen in export
De lagere opbrengsten en het huidige prijsniveau zorgen voor veranderingen in de import- en exportstromingen van uien. Exporterende landen hebben minder volume beschikbaar en dat moet door anderen weer worden opgevuld. Het hoge prijsniveau, zowel het product zelf als de transportkosten, zijn ook van invloed en dat zorgt voor kansen voor andere landen zoals Marokko. Dat land concurreert met Europa op het continent Afrika terwijl dat met lagere prijzen niet het geval is. Zelfs Zuid-Europa is met het huidige prijsniveau een optie. Daarnaast veranderen ook de handelsstromen in Europa door de oorlogssituatie in Oekraïne.

Voorlopig is er voldoende voorraad in Europa om te verwerken. Maar wat betreft de tweede helft van het bewaarseizoen liggen er waarschijnlijk veel kansen. Vooral grove partijen kunnen erg schaars worden naarmate het bewaarseizoen tegen het einde loopt. In Nederland lijkt de maatsortering nog niets eens zo tegen te vallen vergeleken met andere landen. Kwaliteit zal ook bepalend worden in de 2^e helft van het bewaarseizoen. Worden het probleempartijen vanaf januari die zo snel mogelijk opgeruimd moeten worden of zijn ze goed te houden tot april? Duidelijk is dat het stressvolle groeiseizoen nu al zijn sporen in de bewaring laat zien.