Nu de uien allemaal binnen liggen is de spanning van het groeiseizoen er weer even af. Maar feitelijk vraagt de teelt jaarrond de aandacht. In dit artikel behandelt uienexpert Kees Jacobs een paar aandachtspunten van de bewaring en de rassenkeuze voor 2026. Een verhaal over incidenten met fusarium en nieuwe rassen voor zand en klei.
"De uien zijn over het algemeen in prima conditie in de schuur gekomen. Ik zie veel partijen met een mooie kleur en een stevige huid. En de kilo's zijn bij de meeste telers ook prima." Uienexpert Kees Jacobs van Syngenta blikt met genoegen terug op teeltseizoen 2025. Toch moet hij ook een kleine dissonant vermelden. "Ik hoor van de handel dat er meer fusarium wordt gevonden dan men in de veldperiode had voorzien. Het wordt in alle uienregio's aangetroffen, zelfs in partijen die zijn geteeld op grond waar nog nooit uien hebben gestaan. Het lijkt te gaan om late besmettingen. Optische sorteerders halen de aangetaste uien er nog niet uit, zo jong zijn de aantastingen. De oorzaak is niet duidelijk, maar ik sluit niet uit dat het te maken heeft met structuurbederf door veel beregenen in combinatie met de hoge gemiddelde temperaturen van afgelopen zomer. Nogmaals, het zijn incidenten, maar de handel snijdt momenteel meer uien doormidden als ze een partij beoordelen dan anders."
Zintuigen gebruiken
Door de relatief milde temperaturen van de afgelopen periode zijn er voor het koelen van de uien nog niet veel kansen geweest. Jacobs: "De meeste partijen zijn inmiddels droog en dus klaar om in te koelen. Dit weekend krijgen we een paar koudere nachten en eind oktober ook weer. Maar het koelen heeft geen extreme haast. Als je rond Sinterklaas op de streeftemperatuur zit, is dat prima. Je moet toch ook een beetje met het seizoen meebewegen."
Koelen of niet, het blijft zaak om de partij goed te blijven volgen, vervolgt de uienexpert. "Liefst meerdere keren per week en gebruik dan al je zintuigen. Hoe zien ze er uit? Ritselen ze nog of moet er weer even een kachel voor? Of ruik je de penetrante lucht van bacterierot?" Jacobs laatste tip voor de bewaring heeft te maken met de controle op de spruitrust. "Veel uienpercelen gingen aan het eind van het seizoen onverwacht snel achteruit. En dan blijf je zitten met de vraag of er na de MH-bespuiting nog voldoende groei is geweest. Iedereen die twijfelt en wat langer wil bewaren adviseer ik om vanaf half november de potgrondproef te doen."
Met de potgrondproef kan een teler vaststellen of de MH-bespuiting goed heeft gewerkt en de ui een goede spruitrust heeft. Zet midden november een 50-tal uien op potgrond weg bij ongeveer 15 graden en hou de grond vochtig. Als de uien na circa drie weken worteltjes beginnen te vormen, weet je als teler dat lange bewaring geen optie is.
Verkopen of niet?
Met de bovengemiddelde opbrengsten die de uientelers dit jaar realiseren, rijst de vraag wat een slimme verkoopstrategie is. Jacobs heeft daar wel ideeën over. "De export gaat als een tierelier en loopt ook flink voor op de voorgaande jaren. Met gematigde prijzen van 13 à 14 cent is het voor de handel relatief makkelijk om afzet te vinden. En als je 55 ton per hectare of meer in de schuur hebt liggen, heb je als teler al een leuke plus op de kostprijs. Maar het is koffiedik kijken wat de toekomst brengt. Als je de mogelijkheid hebt, zou ik zelf een pool creëren door regelmatig wat te verkopen. Telers die meerder cellen hebben of in kisten opslaan kunnen dit overwegen." Overigens vindt Jacobs het zorgelijk dat er voor de rode uien momenteel amper prijsvorming plaatsvindt. Of het er mee te maken heeft weet hij niet, maar volgens Jacobs en veel van zijn collega's is de areaalstijging van 35% die het CBS naar buiten bracht, veel te hoog ingeschat. "Wij hebben dat niet terug gezien in het veld."
Nieuws van het rassenfront
Het zal niet lang meer duren voordat de telers gaan nadenken over de rassenkeuze voor 2026. Op dat front heeft Syngenta interessant nieuws te melden. "We kunnen als Syngenta sinds kort een paar rassen aanbieden die specifiek voor zandgrond zijn ontwikkeld", aldus een enthousiaste Jacobs. "De Starton onderscheidt zich door zijn vroegheid. En de Reflection is middenvroeg en scoort heel goed op opbrengst." Met Revelation bracht Syngenta vorig jaar een nieuw ras voor de klei en die laat in de praktijk verrassend sterke prestaties zien. "Dit ras is oorspronkelijk uitgeselecteerd vanwege zijn zeer goede spruitrust, maar hij blijkt ook een sterk wortelgestel te hebben. Met het steeds extremere weer is dat een onderscheidend voordeel", aldus Jacobs. Sterke wortels zijn ook een kenmerk van vlaggenschip Promotion. "Die houdt het niet alleen langer vol bij droogte, maar we zien dat Promotion in het veld ook weerbaarder is tegen fusarium en pinkroot."
De zaadbeschikbaarheid van de gele rassen van Syngenta is komend jaar geen probleem. Voor het rode ras Allurion is de situatie anders: "Die is al twee jaar op rij uitverkocht en we hebben de afgelopen seizoenen door weersomstandigheden in de zaadproductieregio's weinig aan voorraadvorming kunnen doen. Dus de beschikbaarheid van Allurion zal beperkt zijn."
Volgend jaar
Wat teeltseizoen 2026 gaat brengen is grotendeels nog in nevelen gehuld, maar ongestoorde groei wordt volgens Jacobs steeds belangrijker. "Volgend jaar zijn we de insecticiden op basis van spirotetramat kwijt; de aanpak van trips wordt daardoor heel lastig. Maar met een goed groeiend gewas is al veel gewonnen. Rassen met een sterk wortelgestel zijn dan in het voordeel. En voor een vlotte start doet Syngenta volgend jaar bij de rassen Promotion en Revelation een biostimulant op het uienzaad, naast de gebruikelijk ontsmetting met Maxim. Want hoe sneller de ui uit de startblokken kan, hoe eerder de kwetsbare periode voorbij is."