Dalende olieprijs brengt Rusland in problemen

In februari dit jaar werd in Oekraïne de President van het land afgezet. Sindsdien zijn de Europese Unie en Rusland in een conflict gekomen dat hier en daar al vergeleken wordt met de Koude Oorlog. Talloze (economische) sancties over en weer zijn een van de gevolgen daarvan. Die sancties raken onder meer de Nederlandse economie, met name de agrarische sector omdat Rusland een belangrijke afzetmarkt is.

Veel wijst erop dat het conflict lang kan aanhouden. Rusland voelt zich bedreigd door de NAVO en is niet van plan toe te geven en de Europese Unie lijkt van plan een duidelijke lijn te trekken met betrekking tot Rusland. Doet de EU dat niet, dan bestaat namelijk het gevaar dat Rusland ook ruzie gaat zoeken met de Baltische staten Letland, Litouwen en Estland waar veel Russen wonen. Alle drie zijn echter, in tegenstelling tot Oekraïne, EU-lidstaten. Dit houdt in dat de sancties nog lang van kracht zullen blijven. Er is echter wel een ontwikkeling die het conflict kan breken: de olieprijs.

Volgens de officiële lezing bestaan de inkomsten van de Russische overheid voor ongeveer de helft uit opbrengsten van olieverkopen. Onafhankelijke experts schatten echter in dat dat percentage eerder 70 tot zelfs 80 procent is. Dit betekent dat stijgende olieprijs ervoor zorgt dat in Rusland geld tegen de plinten aanklotst. Dalende olieprijs daarentegen kan de Russische overheid en de Russische economie harder raken dan welke sancties dan ook.

Experts hebben berekend dat een olieprijs van tussen 80 en 90 dollar behoorlijk pijn doet in Moskou. Zakt de olieprijs naar 80 dollar per vat, dan kost dat de Russische oliesector 120 miljard dollar. De economische schade zou enorm zijn en de overheidsfinanciën diep in het rood duiken.

Op dat moment zou Moskou slechts een paar opties hebben waar vele nadelen aan kleven. Zo zou Rusland het tekort kunnen aanvullen door geld te drukken. Het nadeel is dan wel dat de toch al hoge inflatie, bijna 8 procent, uit de hand kan lopen. De binnenlandse consumptie en werkgelegenheid zou er enorm onder lijden. Ook zou de koers van de roebel in een nog diepere ravijn terechtkomen. De Russische roebel is nu al op het laagste niveau in tien jaar tijd ten opzichte van de Amerikaanse dollar te vinden. Een verdere daling zou de Russische importen duurder maken en zode al genoemde hoge inflatie verder aanwakkeren.

Buitenlandse investeerders zouden in dat geval vluchten uit Rusland, iets wat al gebeurt. Het Russische ministerie van Economische Zaken schat in dat buitenlandse beleggers dit jaar zo’n 100 miljard dollar uit Rusland zullen terugtrekken. Dat is 64 procent meer dan vorig jaar.  

Om dat tegen te gaan kan Rusland kapitaalverkeer aan banden leggen, dus verbieden dat buitenlandse beleggers hun geld uit het land halen.  Naar verluidt zijn de centrale bank en de regering verschillende mogelijkheden hoe dat te doen aan het doornemen.  Dit risico is een van de redenen waarom veel geld de afgelopen weken Rusland uitgekomen is. Op langere termijn zou Rusland zelf er enorm onder lijden. Geld lenen op de internationale kapitaalmarkt, voor de Russische overheid maar ook Russische banken en bedrijven, zou om te beginnen veel duurder worden omdat beleggers het risico lopen dat ze niet bij hun geld kunnen.  

Rusland kan in het begin ook interen op de valutareserves. Het land heeft 456 miljard dollar achter de hand. Het probleem is dat die berg snel kan slinken. Ter illustratie: aan het begin van de huidige crisis bedroegen de Russische reserves ruim 500 miljard dollar.

De olieprijs is sinds het begin van het conflict tussen de EU en Rusland gedaald met 15 procent, van ongeveer 110 dollar per vat naar ca. 95 dollar nu. Dat is een behoorlijke daling. Met de verslechterde en verslechterende vooruitzichten voor economische groei in olie-slurpend Azië, zou het niet verbazen als de olieprijs de komende tijd onder neerwaartse druk blijft zakken.

Nu al voelt Moskou de pijnlijke gevolgen van de lage olieprijs en dat kan de komende tijd verergeren. De hamvraag is dan wat de getergde Russische beer zal doen: eieren voor zijn geld kiezen en zich inspannen het conflict met de EU op te lossen en sancties beëindigen óf zich juist nog hardnekkiger en vijandiger opstellen.

Zo bezien is de ontwikkeling van de olieprijs de komende weken en maanden zeer belangrijk voor de Nederlandse agrarische ondernemers die, direct of indirect, te maken hebben met Rusland en/of lijden onder de sancties. 

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.