De nitraatuitspoeling op grasland op droogtegevoelige zandgrond daalt als een aanzienlijk deel van de kunstmestgift wordt vervangen door drijfmest. Dat blijkt uit tussentijdse resultaten van een tweejarige veldproef uitgevoerd door Wageningen Livestock Research en Onderzoekcentrum B-WARE.
Bij de proeven bleek een 30% tot 50% lager nitraatgehalte in uitspoelend water op 1 meter diepte. De proeven zijn gedaan in het relatief droge jaar 2020.
De uitkomsten zijn relevant, melden de onderzoekers, omdat melkveehouders op droogtegevoelige zandgrond maximaal 230 kilo stikstof uit dierlijke mest per hectare mogen uitrijden. Het stikstofaanbod mag worden aangevuld met kunstmest.
Bij een transitie naar kringlooplandbouw is een hoge benutting van (eigen) dierlijke mest, met weinig nitraatuitspoeling, belangrijk. Onderzoeker Herman de Boer van Wageningen Livestock Research benadrukt dat het om tussentijdse resultaten gaat, na een bovengemiddeld droog jaar. "Toch lijken de uitkomsten een bevestiging van een conclusie uit mijn literatuurstudie uit 2017: bij grasland op droogtegevoelige zandgronden kan na droge omstandigheden in het groeiseizoen de nitraatuitspoeling uit drijfmest duidelijk lager zijn dan uit kunstmest."
Oorzaak lijkt te zijn dat droogte niet alleen de grasgroei en stikstofopname van het gewas remt, maar ook de omzetting van organische stikstof (uit drijfmest) naar minerale stikstof, en daarmee het stikstofaanbod. Hierdoor kan aan het einde van het groeiseizoen het bodemoverschot minerale stikstof bij bemesting met drijfmest lager zijn, en daarmee ook de uitspoeling in de winter. Bij bemesting met KAS kunstmest gaat dat anders, want dan wordt alle stikstof in minerale vorm gegeven, en is daardoor niet alleen direct beschikbaar voor gewasopname, maar ook voor uitspoeling.
In hoeverre de achtergebleven organische stikstof uit drijfmest in het volgende jaar alsnog wordt benut, moet uit het lopende onderzoek blijken. De definitieve resultaten worden in de loop van 2022 in een eindrapport verwerkt.
Een lagere uitspoeling is bij droogte extra relevant, omdat eigenlijk alleen in droge jaren er een risico is van overschrijding van de nitraatnorm onder grasland op uitspoelingsgevoelige zandgrond. Het verstrekken van een relatief groot deel van de stikstofbemesting in organische vorm, in plaats van als kunstmest, kan de nitraatuitspoeling beperken. Dit principe is mogelijk ook van toepassing bij de teelt van akkerbouwgewassen.