De Westerse sancties voor Rusland zijn niet mals nu ze een oorlog zijn begonnen in Oekraïne. Zo worden buitenlandse tegoeden van de Russische centrale bank en oligarchen bevroren. Ook worden Russische banken afgesloten van het internationale betalingssysteem Swift. Voor Nederlandse agrarische bedrijven, met belangen in Rusland, is een nieuw hoofdstuk vol onzekerheid aangebroken.
Rusland en Oekraïne zijn agrarische grootmachten, en daarmee interessant voor Nederlandse agri- en foodsector. Behoorlijk veel agrarische bedrijven in ons land hebben er dan ook belangen en zijn soms ook fysiek aanwezig.
Vliegverbod raakt genetica-export
Een bedrijf dat direct flinke hinder van de oorlog ondervindt, is varkensgeneticabedrijf Klasse Ki. Directeur Stefan Derks is de afgelopen dagen in een achtbaan terecht gekomen. Carnaval vieren zat er voor de zuiderling door alle hectiek even niet in. Nu het Russische luchtruim dicht zit, doet zich direct een groot logistiek probleem voor. Het bedrijf levert wekelijks varkensgenetica aan klanten in Rusland, maar dat is sinds eind vorige week niet meer mogelijk.
Klasse Ki heeft behoorlijk grote belangen in Rusland. "Zo'n 15% van onze afzet gaat daarnaartoe. We zijn nu in afwachting van de nieuwe realiteit. Het is echter lastig om de situatie in te schatten, over een week weten we vast meer." Ook de Russische klanten zijn overdonderd door het besluit, merkt Derks. "Ook zij staan machteloos." Onder de klanten zit onder meer het Russische staatsbedrijf RusAgro Group, geeft Derks aan. "Het is al met al een enge situatie."
Henk Stigter (Nederlandse landbouwraad in Moskou)
De Heus, Lely, HZPC, Agrifirm
Ook de 'grote jongens' hebben flinke belangen in Rusland. Neem bijvoorbeeld veevoederconcern De Heus dat twee fabrieken in Rusland heeft. Ook robotiseringsbedrijf Lely is met meerdere vestigingen en verwante dealers actief op de Russische markt. Omdat de melkveehouderij in Rusland snel groeit, biedt dat veel potentie voor de afzet van melkrobots. Agrifirm heeft via dochteronderneming Nuscience, zowel belangen in Rusland als Oekraïne. De coöperatie laat weten dat het kantoor in Kiev en ook de productielocaties uit veiligheidsoverweging zijn gesloten. "Het conflict raakt vanzelfsprekend onze business", zo laat een woordvoerder weten.
Pootgoedhandelshuis HZPC is sinds 2019 present in Rusland. Toen werd gestart met de pootgoedproductie, omdat exporteren vanuit Nederland niet meer mogelijk was. Dit als gevolg van handelsembargo's uit 2014 na de annexatie van het Oekraïense schiereiland De Krim. Dat embargo werd in september vorig jaar nog door Rusland met een jaar verlengd.
Landbouwmachinedistributeur APH Group uit Heerenveen breidde begin dit jaar de belangen in Oost-Europa nog fors uit. Toen werd Agri 2.0 overgenomen, een distributeur van precisielandbouwtechnologie en zaaimachines met vestigingen in Rusland en Oekraïne. Bovendien worden veel landbouwmachines vanuit Nederland naar Rusland geëxporteerd. Het bedrijf reageert in dagblad Trouw overigens vrij koeltjes op de spanningen. "Wat er ook gebeurt, de business loopt altijd wel door. Die les hebben we in het verleden al getrokken", aldus directeur Wytse Oosterbaan. FrieslandCampina is precies op tijd vertrokken uit Rusland. De Russische dochter Campina LLC werd halverwege vorig jaar verkocht om meer focus aan te brengen in het portfolio.
Veel vragen voor Landbouwraad in Moskou
Henk Stigter werkt voor de Nederlandse landbouwraad in Moskou. Hij geeft aan dat veel Nederlandse agrarische bedrijven met belangen in Rusland in verwarring zijn. "Er komen momenteel veel vragen op ons af die we allereerst proberen te bundelen." Die gaan volgens Stigter onder andere over sancties omtrent betalingssysteem Swift. "Omdat de ontwikkelingen elkaar in rap tempo opvolgen en de situatie bijna per uur veranderd, is het lastig om duidelijkheid te scheppen. Morgenochtend organiseren we een meeting met alle belanghebbenden die zich daarvoor hebben aangemeld, dan proberen we meer duidelijkheid te kunnen geven."
Los van eventuele overheidssancties hebben hebben de banken intussen al actie ondernomen. Bloomberg meldt dat Rabobank en ING de kredietverlening voor grondstoffenhandel van en naar Rusland en Oekraïne gaan beperken. Andere internationale banken als Credit Suisse Group zijn daarmee zelfs al gestopt.