Nu 2022 ten einde loopt is het moment van terugkijken begonnen. De opbrengsten worden erbij gepakt, besproken en geanalyseerd om volgend jaar nóg optimaler te werk te gaan. Een grote factor om de opbrengsten te duiden, zijn de teeltomstandigheden. En wat dat betreft was het een bijzonder teeltseizoen. Samen met meteoroloog Niek van Andel, mede-oprichter van het weermeetnet AgroExact, kijken we terug.
"Hoe we het weer van 2022 zullen herinneren, zal behoorlijk verschillen van plaats tot plaats in Nederland. Toch zijn er een aantal omstandigheden die iedereen zal herkennen. De vele regen en wind uit de stormen in februari heeft overal in het land impact gemaakt. De meeste uiteraard aan zee, waar we op 2 meter hoogte windstoten van 120 kilometer per uur opvingen." Daarna? Zon, zon en nog eens zon. Maart was recordzonnig, oktober eindigde op plek 5 sinds 1901 en ook de rest van de maanden scheen de zon vaker dan normaal. Al in oktober werd in De Bilt het jaarrecord uit 2018 verbroken. Niet gek, aangezien de zomer de op één na zonnigste ooit was. Combineer dit met de gemiddelde hoge temperaturen en op papier ligt daar de basis voor mooie teeltomstandigheden. "Maar ja, die neerslag…"
"Voor neerslag zeggen gemiddelde cijfers steeds minder. Als voorbeeld: juni verliep landelijk gemiddeld met 88 millimeter een kleine 40% natter dan het klimaatgemiddelde van 64 millimeter. In de Achterhoek, in Twente en in Zeeland viel juist de helft van de normale hoeveelheid. In het midden van het land viel twee keer de normale maandhoeveelheid, vooral door de vele regen op 5 juni. Toen vingen we bijna 100 millimeter regen op bij Geldermalsen met een weerstation. Op die manier heeft iedere teler zijn eigen verhaal."
In het voorjaar waren deze verschillen nog relatief gematigd. De droge weken in maart en mei werden relatief snel opgevolgd door wisselvallige weken begin april en de tweede helft van mei. "Daarmee verschilt de droogte van dit jaar met die van 2018, 2019 en 2020, die met name in het voorjaar huishield. Nu waren juli en augustus de droge maanden. Vroege gewassen hebben de grootste groei dan al gehad, voor andere gewassen zijn het cruciale maanden waarbij een tekort aan neerslag funest is." Daarbij komt ook nog dat de neerslag die er dan viel, in de vorm van felle, lokale buien was. "Aan metingen bij bodemvochtsensoren bij onze gebruikers kun je zien dat in zo'n geval soms de helft van de gevallen neerslag daadwerkelijk wordt opgenomen in de bodem en beschikbaar komt voor het gewas. De rest is nutteloos voor de teelt."
De droge maanden werden opgevolgd door een te natte september. "In het begin van de maand volgden buien uit het zuidwesten met plaatselijk harde windstoten, hagel en veel regen in korte tijd. Bij Tholen werd 40 millimeter in een half uur gemeten, meer dan de maanden juli en augustus bij elkaar". Enkele dagen later was het op Zeeuws-Vlaanderen raak, met opeenvolgende buien die 120 millimeter in een dag achterlieten.
"Deze grilligheid past in de trend van de laatste jaren. Warme, droge en zonnige periodes afgewisseld met neerslag in de vorm van buien die aan de ene plaats voorbijgaan en op de andere plaats wateroverlast veroorzaken. Met AgroExact meten we landelijk elke 10 minuten de weersomstandigheden en met name neerslag. En tegen eenmalige aansluitkosten geven we iedere nieuwe gebruiker een extra regenmeter in bruikleen, zodat we collectief steeds meer in kaart brengen. Daarmee hopen we buien steeds beter te begrijpen en te verwachten. Want daar lijken alle lange termijn klimaatverwachtingen toch op te duiden: aan lokale buien zullen we gewoon moeten gaan wennen."
Zou u het leuk vinden om meer weten over de achtergronden van het weer en het klimaat? Wellicht eens inzoomen op het weer in uw regio van afgelopen jaar? Niek van Andel is deze winter beschikbaar voor lezingen met onderwerpen naar keuze. Voor meer informatie en opgeven, klik hier.
Geïnteresseerd in de oplossing van AgroExact? Meer informatie vindt u hier.