Door de grote productie van windenergie daalde de elektriciteitsprijs het grootste deel van de week tot onder de €100. Ook een lage notering op de TTF zorgt voor een lagere elektriciteitsprijs. Toch is er ook een nadeel aan het groeinde aandeel van zonne- en windenergie. Netbeheerder Tennet waarschuwt in een rapport aan het ministerie van Economische Zaken dat er vanaf 2030 wel eens elektriciteitstekorten zouden kunnen ontstaan.
Afgelopen week was de elektriciteitsprijs relatief laag. Op dinsdag 10 januari stond de notering op de EPEX nog op €130,27 per megawattuur, maar vanaf woensdag daalde de stroomprijs flink. Tussen woensdag 11 januari en zondag 15 januari kwam de elektriciteitsprijs niet boven de €100 uit. Op zondag 15 januari stond de elektriciteitsprijs op het laagste punt van de week, bij een stand van €78,18. Een dag later (maandag 16 januari) bereikte de elektriciteitsprijs het hoogste punt van de week. De inkoopprijs voor een megawattuur stroom was op dat moment €133,26.
De lage elektriciteitsprijs is deze week vooral te danken aan de grote productie van hernieuwbare energie. In Nederland werd deze week maar liefst 54% van alle stroom uit hernieuwbare bronnen opgewekt. Ongeveer 45,1% van de stroom was afkomstig uit wind- en zonne-energie. Windturbines leverden deze week zelfs een recordbijdrage van 41,8% aan de Nederlandse energiemix. Door de hoge opbrengsten van groene energie was het aandeel van gascentrales deze week een stuk lager dan gemiddeld. Meestal wordt meer dan 50% van alle Nederlandse elektriciteit door gascentrales opgewekt. Vorige week lag dit percentage op slechts 30,4%.
Daarnaast was het deze week relatief goedkoop om elektriciteit uit gas op te wekken. Sinds december zijn de prijzen op de TTF namelijk ruimschoots gehalveerd. In die periode raakte de gasprijs een stand van €150 per megawattuur aan. Vorige week lag de gasprijs een stuk lager. Op maandag 9 januari lag de gasprijs rond de €75 en inmiddels nadert de notering van de TTF zelfs €50.
Het lage aandeel van gas in onze elektriciteitsmix en de lage prijs op de TTF resulteerden vorige week in een gemiddelde uurprijs van slechts €102,40 per megawattuur. Daarmee lijkt de elektriciteitsprijs voorlopig zijn laagste stand te hebben bereikt. Verschillende analisten voorspellen dat de elektriciteitsprijs deze week tot ongeveer €150 per megawattuur stijgt. Volgens de weersverwachtingen waait het de komende dagen namelijk een stuk minder hard. Daarnaast daalt de temperatuur de komende dagen stevig, waardoor de vraag naar elektriciteit stijgt.
Overigens is de elektriciteitsprijs bij een stand van €150 nog steeds laag vergeleken met de tarieven van 2022. Sinds het begin van de Oekraïne-oorlog stond de elektriciteitsprijs alleen van 20 oktober tot en met 13 november en de eerste twee weken van januari 2023 structureel lager.
Tennet waarschuwt voor tekorten
Hoewel groene stroom de elektriciteitsprijs dus flink naar beneden brengt, waarschuwt de Nederlandse netbeheerder Tennet voor de afhankelijkheid van wind- en zonne-energie. Donderdag 12 januari bracht de netbeheerder zijn jaarlijkse rapport Monitoring Leveringszekerheid uit. Op het moment is de leveringszekerheid van elektriciteit in weinig landen zo hoog als in Nederland. Vanaf 2030 zou dit echter weleens kunnen veranderen. De netbeheerder sluit niet uit dat vanaf dat jaar tekorten kunnen ontstaan, waardoor de elektriciteit in Nederland uit kan vallen.
Dit risico is het directe gevolg van het groeiende aandeel van groene stroom in onze energiemix. Windturbines en zonnepanelen winnen de laatste jaren aan terrein, terwijl het aandeel van fossiele energie krimpt. Hoewel dit een effectieve manier is om de Europese CO2-uitstoot te verkleinen, gaat dit ten koste van het zogenoemd regelbaar vermogen. Dit is elektriciteit die op elk moment dat er behoefte aan is kan worden opgewekt. Daardoor dreigen Europese landen voor hun energievoorziening afhankelijk te worden van de intensiteit van de zon en de wind. Ondertussen neemt de behoefte aan de constante levering van elektriciteit door de elektrificatie van de Europese industrie juist toe, zo constateert Tennet.
Risico kan worden ondervangen
Dat er ook daadwerkelijk tekorten zullen ontstaan is nog geen gegeven. Volgens Tennet kan de overheid verschillende stappen zetten om het probleem op voorhand op te lossen. Zo kan de overheid investeren in energieopslag in de vorm van batterijen of waterstof. Daarnaast zou het vergroten van het aantal stroomverbindingen met het buitenland kunnen helpen om meer stroom te importeren in het geval van een dreigend tekort.
Ook het bouwen van kerncentrales zou voor meer regelbaar vermogen kunnen zorgen. Al is dit vooral een oplossing voor de lange termijn. Als de bouw van een nieuwe kerncentrale morgen zou starten, zou de centrale op zijn vroegst in 2035 opengaan. Overigens neemt het aandeel van kernenergie op het Europese stroomnet de komende jaren juist af. Duitsland en België zijn namelijk nog altijd van plan om hun kerncentrales door gascentrales te vervangen en plannen voor nieuwe kerncentrales in andere Europese landen bevinden zich nog in een vroeg stadium.