Gewastour Uien - Week 22
Plaagdruk op perceel neemt toe: 'alles plakt'
De Gewastour laat dit voorjaar duidelijk zien dat de verschillen in gewasontwikkeling groot zijn, afhankelijk van de locatie en de beschikbaarheid van water. Hubert Linders uit Nederweert (Limburg) heeft zijn uien na één keer beregenen al tot het vierde pijpje zien groeien. In Groningen is hagelschade opgetreden.
In Zeeland neemt juist de druk van plagen toe. Jacky Dieleman uit Philippine meldt dat er al luizen aanwezig zijn: "Alles plakt." Reinder Hogenhout reageert daarop: "Buitengewoon hoog is de druk, zeker gezien de kou." Hij houdt zijn bieten, aardappelen en tulpen scherp in de gaten. In Groningen heeft René Haaijer te maken met een andere uitdaging: daar viel wél regen, maar in de vorm van hagel, die aanzienlijke schade veroorzaakte. "Je zit te springen om regen en dan krijg je zo'n hagelbui," baalt hij. Bij hemzelf én in zijn omgeving zijn meerdere percelen beschadigd, onder andere met (rode)bieten en uien.
In de plantuien viel de schade bij hem gelukkig mee, maar bij de zaaiuien is er wel degelijk schade. De uien zijn nu extra gevoelig voor bacteriën, schimmels en bespuitingen. "Het is nu goed opletten, het vraagt echt extra aandacht," zegt René. Vooral de vraag is hoe deze uien zich straks in de bewaring zullen gedragen. Gelukkig zijn de uien nog niet aan het bollen. "Daardoor valt de schade voorlopig nog mee," legt hij uit. In deze fase maken de planten nog loof aan. Als dat beschadigd raakt, heeft dat meer gevolgen dan wanneer de bolvorming al begonnen is. Dan stopt de ui met loofaanmaak en is hij minder kwetsbaar.
Klaasjan Boer uit Kortgene (Zeeland) kan zijn uien niet beregenen, maar is toch tevreden over hoe ze erbij staan. Sinds het zaaien is er in totaal zo'n 30 mm regen gevallen, inclusief een buitje van 11 mm afgelopen weekend. "Dat was een mooi buitje, maar het waait er ook zo weer uit," zegt hij. Ondanks de beperkte neerslag zijn er verrassend goede planten te vinden. "Sommige uien hebben nog maar één pijpje, terwijl andere er al vier of vijf hebben. Het is enorm wisselend."
Toenemende druk van uienvlieg
Peter Holster uit Marknesse (Flevoland) meldt ook vier pijpjes, maar spreekt zijn zorgen uit: "Sommige uien hebben al vulling en er zit uienvlieg in. Dat is niet zo acceptabel als er soms wordt gezegd." Hoewel er volgens monitoring geen meldingen zijn van vangsten, blijft Holster sceptisch: "Ik heb toch m'n twijfels bij het uitzetten van vliegen. Dat we ze nu toch zien, vind ik wel vreemd."
De aanwezigheid van de uienvlieg is herkenbaar, bevestigt Petra Rijkens van De Groene Vlieg. Volgens haar neemt de druk van deze plaag in gebieden zoals de Noordoostpolder en Flevoland al jaren toe. "In regio's waar intensief uien worden geteeld, vooral met eerste- en tweedejaars teelten, kan de populatie snel groeien. Landelijk zien we dat de populatie in gebieden met hoge druk daalt, en gebieden met lage druk de druk toeneemt."
De stijgende plaagdruk heeft verschillende oorzaken. Volgens Rijkens speelt het verdwijnen van bepaalde insecticiden sinds 2019 een belangrijke rol: "Vroeger hadden we nog middelen met systemische werking die ook effectief waren tegen de uienvlieg, nu is het middelenaanbod veel beperkter." Daarnaast draagt klimaatverandering bij, doordat warmere omstandigheden insecten sneller laten ontwikkelen en eerder actief maken. De schade door uienvlieg is serieus. "We horen van telers in gebieden met hoge druk dat ze al blij zijn als de terugval onder de 30 tot 40 procent blijft," vertelt Rijkens. Ze merkt op dat telers inmiddels veel middelen en technieken combineren om de schade te beperken. Toch blijft effectieve bestrijding lastig: "De vlieg houdt zich vaak op aan de randen van percelen, bijvoorbeeld bij sloten en struweel, en is moeilijk rechtstreeks te raken met middelen."
Een methode die De Groene Vlieg al jaren inzet, is de Steriele Insecten Techniek (SIT). Hierbij worden in het hele groeiseizoen steriele mannelijke uienvliegen uitgezet die paren met de natuurlijke populatie, maar geen nageslacht voortbrengen. "Je pakt de plaag bij de bron aan, op een natuurlijke manier. Een goede dekkingsgraad is daarbij cruciaal voor het effect," benadrukt Rijkens.
Niet alleen Flevoland merkt de toenemende druk. "In Groningen zien we bijvoorbeeld relatief veel bonenvliegen, en werden het afgelopen jaar opeens veel stengelaaltjes gemeld. Elk gebied kent zo zijn eigen problemen, afhankelijk van bodem, gewas, plaagdruk en weersomstandigheden. Hoe eerder je weet wat er speelt, hoe gerichter je kunt handelen,".
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.