De positie van Australië op de mondiale tarwemarkt staat onder druk. De afgelopen jaren is het aandeel van het land op de wereldmarkt aanzienlijk gedaald. Het punt dat Australië als tarwe-exporteur als 'irrelevant' wordt beschouwd, lijkt nabij.
Malcolm Bartholomaeus, analist met betrekking tot de graanmarkt, meldt dat Australië nog niet zo lang geleden op de derde plaats stond als een wereldwijde tarwe-exporteur (achter de Verenigde Staten en Canada). Als Canada een slechte oogst had, dan steeg Australië zelfs naar plek 2. Nu moet het land genoegen nemen met de zesde plek.
Australië is volgens de laatste cijfers goed voor 2,7% van de wereldwijde tarweoogst en neemt 6,8% van de wereldhandel voor haar rekening. "We zijn op dit moment bijna irrelevant voor de mondiale tarwemarkt", meldt Bartholomaeus. Door droogte aan de oostkust is de binnenlandse vraag naar tarwe toegenomen ten koste van de export. Dat gat is ingevuld door de belangrijkste concurrenten van Australië: het Zwarte Zeegebied en in toenemende mate Argentinië. Zij hebben nu een groot deel van de afzetmarkten in Azië geclaimd.
Rusland en Oekraïne in opkomst
De landen rond de Zwarte Zee zijn sterk in opkomst als het gaat om de tarweproductie. Zo vertegenwoordigen Rusland, Oekraïne en Kazachstan inmiddels 33% van de tarwehandel. Circa 6 jaar geleden lag de productie van Rusland nog op 52 miljoen ton en de export op 18 miljoen ton. Het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) heeft de Russische oogst dit jaar geraamd op 74 miljoen ton, waarvan de helft naar verwachting wordt geëxporteerd.
Ook Oekraïne heeft in dezelfde periode de tarwe-export verdubbeld. De oogst van het land wordt dit seizoen geschat op 29 miljoen ton, met een export van 19 miljoen ton. Ter vergelijking: Australië exporteert jaarlijks, afhankelijk van het weer, tussen de 10 en 18 miljoen ton tarwe. Door de droogte wordt de export dit jaar geschat op slechts 9 miljoen ton.
Indonesië is de belangrijkste exportmarkt voor Australië, goed voor circa 4 miljoen ton per jaar. Rusland en Oekraïne winnen hier echter terrein. Rusland heeft de export naar Indonesië 3 jaar geleden verdrievoudigd tot ruim 1 miljoen ton. Oekraïne exporteerde in de afgelopen 2 jaar 1,9 en 2,4 miljoen ton naar Indonesië.
Desondanks bestempelt Bartholomaeus niet Rusland en Oekraïne, maar Argentinië als grootste bedreiging. "Argentinië en Australië vormen op dit moment de belangrijke producenten van tarwe op het zuidelijk halfrond. Wij hebben tarwe beschikbaar in een tijd van het jaar dat het noordelijk halfrond nauwelijks aan de markt is. Nu klimt Argentinië plotseling op als concurrent."
Argentinië verdubbelt
Volgens Ross Kingwell van het Australian Export Grains Innovation Centre groeit de tarweproductie in Argentinië harder dan in Australië. Hij denkt dat deze trend doorzet. Argentinië ligt volgens Kingwell op koers om haar tarwe-export de komende 10 jaar te verdubbelen naar 14 tot 15 miljoen ton. Die productie gaat overwegend naar Zuidoost-Azië.
De tarwe-export van Argentinië naar Indonesië lag 2 jaar terug nog maar op ongeveer 150.000 ton. In de eerste 5 maanden van dit jaar was dat al 1,6 miljoen ton, terwijl de Australische export daalt, Dat liet Franciscus Welirang, voorzitter van de Indonesische organisatie van producenten Aptindo, eerder weten.
Koerswijziging Australische graanindustrie
Andere experts stellen dat er tevens kansen liggen voor Australië op de wereldwijde graanmarkt. De verhoogde vrachttarieven (door scherpere regelgeving voor scheepsbrandstoffen per 1 januari) maken Australië, dat relatief dicht bij Indonesië ligt, interessanter dan verder gelegen graanleveranciers.
Volgens Bartholomaeus moet de Australische graanindustrie haar koers veranderen in plaats van blijven concurreren op de bulkexportmarkt. Hij doelt onder meer op het uitbreiden van de handel in kleinere volumes. Volgens Andrew Whitelaw, marktanalist van Mecardo, moet er juist meer worden gefocust op de stabiele binnenlandse markt door de afzet naar veevoerbedrijven te vergroten. "We moeten kilo’s graan omzetten in kilo’s eiwitten.”