Het maartcontract voor tarwe daalde maandag 25 januari op de Matif niet verder dan de bodem van afgelopen vrijdag. Wereldwijd is een scherpe daling merkbaar van de prijzen. Op de lange termijn is er nog steeds voldoende vertrouwen in een stijgende koers.
Zoals zo vaak op de tarwemarkt dit seizoen komt het nieuws uit Rusland. Vrijdag 22 januari werd bekend dat het exporttarief wordt verdubbeld op korte termijn. Daarmee wordt het gerucht bevestigd. Een officiële bevestiging van het ministerie laat nog op zich wachten, maar wordt als bijna zeker gezien. Het land heeft voor oogst 2021 een variabele exportheffing aangekondigd. De hoogte hiervan hangt af van de prijzen in het land.
Conclusies in dit artikel:
Poetin's bemoeienis
Half december begon president Poetin zich te bemoeien met het exportbeleid van zijn land. De grootste tarwe-exporteur bevindt zich in een spagaat. Enerzijds wil het graag de leiderschapspositie behouden als het gaat om exporteur van tarwe in de wereld. Anderzijds mag de prijs in het land niet teveel stijgen. Afgelopen jaar steeg de prijs van brood met 20%, wat ongunstig is voor de populariteit van Poetin.
Ondanks dat de Russische tarweproductie het recordniveau van 2017 opnieuw heeft aangetikt in 2020 (85 miljoen ton), steeg de prijs naar het hoogste niveau in 6 jaar tijd. In steeds meer landen krijgt tarwe van Russische origine voet aan wal, of wordt die plek gedeeld met andere leveranciers uit de Zwarte Zee regio. Naast China – de grootste grondstoffenkoper wereldwijd – doet Rusland goede zaken in Afrika. Landen die voorheen sterk leunde op Europe. Met name Frankrijk.
Verovering van Afrika
Rusland heeft Egypte inmiddels veroverd en richt zijn pijlen nu op Algerije. Op dit moment is het Franssprekende Afrikaanse land nog een Europees bastion met Frankrijk, Litouwen en Duitsland als grootste leveranciers. Het land is goed voor 8 miljoen ton tarwe op jaarbasis. Door de aanleverspecificaties te verruimen dit seizoen kunnen meer Oost-Europese landen tarwe leveren die voldoet aan de eisen. Eén van deze ladingen werd echter in november afgewezen. In het land is een discussie over de granensector ontstaan en het gebrek aan transparantie.
Terug naar Rusland. Akkerbouwers zijn er nog altijd zeer aarzelend met het geven van aanbod, ondanks dat de exportheffing de sector in totaal $1,8 miljard kan kosten. Door dit beleid zijn de prijzen juist fors toegenomen. Bedrijven hebben vorig jaar andere gewassen (zoals koolzaad en zonnebloemen) verkocht en houden hun tarwe vast. Dit voorjaar, wanneer het nieuwe seizoen begint, komt daar een keer verandering in.
Druk op fysiek prijsniveau
Afgelopen week zijn de fysieke prijzen in Rusland gedaald tot $296 per ton FOB. Een daling van $2 met de week ervoor. Omgerekend komt dat neer op €243,46. Daarmee is het prijsniveau van $300 onbereikbaar gebleven. Op dit niveau en erboven zijn geen kopers te vinden, ondanks dat exporteurs trachten zoveel mogelijk tarwe uit te voeren voor de exportheffing van €25 op 15 februari in werking treedt.
De verwachtingen voor het komend seizoen spelen eveneens een belangrijke rol in de koersdaling van afgelopen week. Eén van de invloedrijke analistenbureaus in het land heeft zijn oogstverwachting verhoogd tot 77,7 miljoen ton tarwe. In belangrijke teeltregio's van het Zwarte Zee gebied is een pak sneeuw gevallen dat de broodnodige vochtreserves aanvult en tegelijk bescherming tegen kou biedt. De komende 2 weken wordt uitzonderlijk mild weer verwacht, waardoor het sneeuwdek opnieuw af kan nemen. Komt er in februari of begin maart nog een koude uitbraak, dan kunnen gewassen schade oplopen. Analisten houden daarom een slag om de arm.
Historisch oogpunt
Wat betekenen deze feiten voor de prijsvorming van tarwe de komende maanden? Op dit moment zijn de termijnmarkten zoekende naar een bodem waarbij wordt geacteerd op de eerder genoemde feiten. In Rusland, Europa en de VS is overal meer tarwe ingezaaid, maar behalve in Europa is het droog geweest waardoor akkerbouwers terughoudend zijn met verkopen. De exportvraag is goed, waardoor telers nog even vasthouden. Goede prijzen en vooruitzichten voor maïs en soja doen geloven dat in de VS dit voorjaar minder zomertarwe gezaaid gaat worden. Dat is belangrijk voor de markt van harde (durum) tarwe.
Hoe de granen dit voorjaar voor de dag komen, wordt bepalend of de tarweprijs een serieuze stap naar de €250 kan zetten, of dat een niveau in de regionen net boven de €200 realiteit is. Ingrepen op de Russische tarwemarkt (meest recent in 2007 en 2010) hebben laten zien dat dit altijd een prijsopdrijvend effect heeft. In 2010 ontketende het de Arabische lente.