Zorgen bij voersector over verkrijgen grondstoffen

Johan van Dijk van veevoeradviesbureau Stigevo ziet dat de meeste partijen voor in ieder geval de maand maart de inkoop vast hebben liggen. Voor de resterende 'korte termijn' tot en met juli moeten mengvoerpartijen volgens hem echter nog aanzienlijke hoeveelheden inkopen. De volatiele prijsvorming maakt partijen erg nerveus, aldus Van Dijk. Ook bij partijen in het mengvoer zelf klinkt zorg. Johan Schuttert van Agruniek Rijnvallei daarover: "Je wilt met de huidige onzekerheid het liefst een bepaalde periode gedekt zijn, zeker zijn van aanvoer. Echter, je wilt ook niet het risico lopen op langdurige inkoop op zeer hoog niveau met het risico dat prijzen op enig moment toch dalen."  

Korte termijn: probleem bij maïs
Van Dijk voorziet met name voor maïs op korte termijn uitdagingen ontstaan. "Oekraïne levert het grootste deel van de Europese maïs. Afgelopen jaar hadden Oekraïense exporteurs in totaal 33 miljoen ton beschikbaar voor de export. Van dit volume was tot heden nog maar 19 miljoen ton uitgevoerd, 14 miljoen ligt nog in opslag. We moeten ook niet vergeten dat bijvoorbeeld een land als China nog op grote volumes maïs uit Oekraïne wacht. Als zij zich ook melden op andere exporterende landen waar ook wij nu op aangewezen zijn, zoals bijvoorbeeld Brazilië, laat het zich raden wat dit met de prijzen doet."

Voor de korte termijn (tot en met juli) is de maïs bovendien moeilijk te vervangen door simpelweg vanuit andere landen te importeren. Pas na de oogst in Brazilië wordt maïs dan weer beter beschikbaar. Meest voor de hang liggende alternatief lijkt in die periode gerst. Dit lijkt in Australië op dit moment nog redelijk verkrijgbaar.

Naast maïs kan ook de gestremde levering van zonnebloemzaad gerelateerde producten voor hoofdbrekens gaan zorgen. Oekraïne is één van de belangrijkste leveranciers van zonnebloemzaadolie- en schroten. "Oekraïne had nog een aanzienlijke hoeveelheid op voorraad welke nu niet de markt op kan. Ook hier zijn de alternatieven beperkt en zal de olie hoogstwaarschijnlijk vervangen worden door soja-olie. Dit is nog verkrijgbaar in Noord- en Zuid Amerika. Echter liggen de prijzen al op historisch hoge niveau's. Het betekent dat de prijzen nog verder kunnen stijgen", aldus van Dijk.

Volgens van Dijk wordt de markt voor tarwe op dit moment wel wat teveel opgeklopt. "Tarwe lijkt in veel gebieden redelijk beschikbaar en Oekraïne had het overgrote deel van haar voorraad voor dit seizoen al geëxporteerd. India en Australië beschikken nog over voorraden en vergeet bovendien Frankrijk niet. Franse akkerbouwers willen natuurlijk een zo hoog mogelijke prijs beuren en wachten mogelijk wat af, maar er zit nog wel een aanzienlijk volume. Hiervan kan een groter deel dan andere jaren binnen de Europese grenzen blijven"

Schuttert ziet ook onzekerheid en emotie de markt beheersen. "Wij hadden vanwege de onzekerheid in de markt vóór de inval al iets grotere voorraden liggen. Voor de eerstkomende twee maanden voorzie ik dan ook geen grote problemen. Bovendien hebben wij als Agruniek Rijnvallei de mogelijkheid om grondstoffen per trein vanuit Oost-Europa aan te voeren. We kunnen daarmee van met name Poolse leveranciers, die nog wel wat vanuit Rusland kunnen krijgen, wat zaken afnemen." Ook Schuttert geeft aan dat de voorraden tarwe die er nu nog in Frankrijk zitten hoogstwaarschijnlijk meer op de Europese markt blijven.

Of er in de maanden mei tot en met juli problemen gaan ontstaan is moeilijk in te schatten, al zijn er een aantal specifieke grondstoffen die mogelijk niet of nauwelijks meer beschikbaar zullen zijn. Voor met name producten die in de loop van het seizoen in het land van productie ook eerst bewerkt worden zal het in sommige gevallen moeilijk worden, verwacht Schuttert. "Te denken valt dan bijvoorbeeld aan een product als biologische zonnebloemolie welke voor een aanzienlijk deel uit de huidige oorlogsregio komt. Het is mogelijk dat biologische rantsoenen, voor met name pluimvee, dan niet meer 100% biologisch kunnen worden samengesteld. Gelukkig staat deze problematiek op de agenda bij de politiek en ga ik er vanuit dat we daar op dat moment Europa-breed afspraken over kunnen maken."

Schuttert geeft aan dat de hoge prijzen niet zomaar weg zijn en verwacht dat het uiteindelijk neerkomt op de vraag: "Wie kan het nog betalen? Landen met minder diepe zakken vissen dan als eerste achter het net bij bepaalde grondstoffen." Ook voerproducent ABZ-Diervoeding spreekt in haar grondstoffen update de zorg uit over de fysieke aanvoer van Oekrainse maïs en zonnebloemzaadschroot, dit omdat de verlading op het moment stil ligt.

Vanaf augustus onzekerheid
Voor de periode vanaf de nieuwe oogst zijn de verwachtingen zeer onzeker. Allereerst moet afgewacht worden wat de oorlog voor impact gaat hebben op de productiecijfers in landen als Rusland maar met name Oekraïne. "Voor maïs lijkt er vanaf juli mogelijk wat ontspanning te komen als de nieuwe Braziliaanse oogst beschikbaar komt. Voor wat betreft de export van Oekraïnse maïs in volgend seizoen is nauwelijks iets te zeggen. Allereerst is de productie onzeker, ten tweede de status en exportmogelijkheden naar de Europese Unie na de oogst", betoogt van Dijk.

Voor de tarwevoorziening in de wereld zijn de voorspellingen op het moment eigenlijk best aardig, geeft hij verder aan. "In de Russische en Oekraïense regio is de ontwikkeling tot nu toe best goed geweest. Rusland kan haar export, productie en voorraad technisch, volgend jaar mogelijk opschroeven van 33 miljoen ton naar 40 miljoen ton. Het is echter de grote vraag wat er vanuit de politiek mogelijk wordt gemaakt om dit richting de Europese Unie uit te voeren."

Voor de levering van tarwe in het nieuwe seizoen voorziet Schuttert ook bij een eventuele complete sperring van het betaalverkeer geen extreem grote problemen. "In zo'n situatie zal Rusland haar tarwe slijten aan landen die geen sancties hebben opgelegd, denk aan China en landen in het Midden-Oosten. Veel staten in deze hoek hebben tot nog toe mild geageerd tegen Rusland. Vervolgens schept dat ruimte bij andere exporteurs waar wij dan tarwe in kunnen kopen."

De krappe beschikbaarheid van grondstoffen en de onrust in de markt zorgt in de mengvoersector voor een hectische situatie. Toch lijkt het vinden van voldoende (vervangende) grondstoffen voor de mengvoerrantsoenen vooralsnog te lukken, al zal het voor de periode van mei tot en met juli voor specifieke bestanddelen een hele puzzel worden. Het betekent dat de prijzen waarschijnlijk op zeer hoge niveau's noteren, en mogelijk verder stijgen. Niemand durft daarbij te voorspellen waar de top zal liggen.