Tarweprijs schiet omhoog door Russische mobilisatie

Het decembercontract tarwe op de Matif maakte gisteren een sprongetje omhoog met €13,50 per ton naar €339,25 per ton. Op de CBoT steeg de tarwenotering met 7,6% naar $8.93,75 per bushel. Dat is de grootste koersstijging sinds 3 maart en het is krap drie maanden geleden dat tarwe op de Amerikaanse beurs op dit niveau sloot. Soja en maïs sloten ook hoger op de CBoT maar hiervan was de rally veel minder sterk dan bij tarwe.

De stijging van de tarweprijs is grotendeels veroorzaakt door de ontwikkelingen in Oekraïne en Rusland. Deze week nog wordt er in de zelfverklaarde republieken Loegansk en Donetsk een referendum gehouden over aansluiting bij Rusland. De Oekraïense regering en verschillende westerse leiders hebben al laten weten de uitslag van het referendum niet te erkennen omdat er ernstige twijfels zijn over de onafhankelijkheid van de verkiezingen. De volksraadpleging wordt gezien als Russische propaganda. De Russische president Poetin deed vanmorgen nog eens een schep bovenop de onzekerheid door een gedeeltelijke mobilisatie af te kondigen. Volgens Poetin worden alleen reservisten opgeroepen voor militaire dienst. De mobilisatie wordt door verschillende specialisten gezien als noodgreep om het tij te keren in de voor Rusland allerminst succesvolle militaire operatie in Oekraïne. Onder analisten ontstaat steeds meer twijfel over de graandeal met Oekraïne. In november moet de deal verlengd worden en de kans dat Rusland daarmee instemt lijkt met de dag kleiner te worden. Sterker nog, verschillende experts twijfelen of de graandeal de einddatum überhaupt haalt.

Hoogmoed?
Interessant is welke rol Rusland de komende jaren op de internationale graanmarkt zal spelen. Het is al weer even geleden, maar in het seizoen 1984/1985 importeerde de Sovjet Unie nog een recordhoeveelheid van 55,5 miljoen ton maïs en tarwe. Pas eind jaren 90 zakte de graanimport van de inmiddels voormalige Sovjet Unie onder de 10 miljoen ton. De eerste jaren van deze eeuw heeft de Russische akkerbouw een enorme transitie doorgemaakt onder meer door de markt vrij spel te geven. Rusland is daarmee de laatste jaren de grootste tarwe-exporteur ter wereld geworden. De dominantie op de wereldmarkt is zelfs zo groot geworden dat Rusland het in seizoen 2016/2017 durfde op de vrije markt in te grijpen met een exportheffing op tarwe. Een belangrijk neveneffect van de oorlog in Oekraïne is dat de populariteit van Russische tarwe op de wereldmarkt snel afneemt. Poetin gezinde staten nemen nog wel tarwe af, maar verschillende landen durven niet meer vanwege angst voor westerse sancties. Zelfs met fikse kortingen happen bijvoorbeeld Aziatische kopers niet toe op Russische tarwe. De grote vraag is wat dat betekent voor de Russische akkerbouw die juist opbloeide door de vrije handel op de wereldmarkt. De instroom van harde valuta heeft de laatste decennia voor een ongekende groei van de Russische landbouw gezorgd. De vraag is of de Russische bedrijven de graansector in de benen weten te houden met de huidige moeilijkheden.