Analyse Gas
Grote stijgingen van gasprijs blijven mogelijk
Na de sterke koersdaling als reactie op de vermoedelijke aanslag op de pijplijnen van Nordstream 1 en 2, hervatte de markt de lijn naar beneden. Deze prijsdaling is vooral het gevolg van zacht herfstweer en succesvol energiebeleid van zowel de Europese Unie als de lidstaten. Toch zijn grote prijsstijgingen volgens het Internationaal Energieagentschap nog verre van uitgesloten.
De markt kent op het moment maar één richting en dat is naar beneden. De TTF stond op 30 september op het hoogste punt bij een stand van €203,50. Op het moment dat dit artikel geschreven wordt (5 oktober) was de stand het laagst, met een waarde van €156,50. Dit is de laagste stand sinds begin juli. De gasprijs is op dit moment ongeveer 50% lager dan op de recorddag 26 augustus 2022.
De warme start van de herfst is een van de oorzaken van de dalende koersen. Maar ook de invloed van politieke beslissingen mag volgens analisten niet worden onderschat. Vrijdag 30 september zette de Europese Commissie een nieuwe stap om de energieprijzen te controleren. De nieuwe plannen richten zich vooral op de elektriciteitsmarkt, maar ook de solidariteitsbijdrage van de fossiele sector krijgt concreet vorm. Volgens de commissie hebben lidstaten afgesproken extra belastingen te heffen, de winst van bedrijven 20% hoger uitvalt dan een jaar eerder.
Ook in Den Haag vordert de uitwerking van de steunmaatregelen gestaag. Inmiddels zijn de maatregelen voor het midden- en kleinbedrijf aangekondigd. Door strenge Europese regels tegen het verlenen van staatssteun, duurt het alleen nog wel even tot de compensatie echt kan plaatsvinden. Naar verwachting van het kabinet kunnen kleine ondernemers die veel energie verbruiken vanaf begin 2023 op hulp rekenen. Net als voor consumenten wordt er op het moment gezocht naar een tijdelijke oplossing die al in december in kan gaan. Hoe de maatregelen vorm krijgen is op dit moment nog niet bekend.
Daarnaast zijn dinsdag 4 november de definitieve prijsplafonds voor consumenten bekendgemaakt. Voor de eerste 1.200 kuub gas betaalt een huishouden straks €1,45. De tarieven gelden vanaf januari 2023. In november en december ontvangen huishoudens een compensatie van €190. Omdat deze tarieven voor leveranciers te laag zijn om energie in te kopen, ontvangen zij subsidie. De kosten van het pakket worden geschat op €23.5 miljard.
Instabiliteit
De grote landelijke media duiden de huidige ontwikkelingen positief, maar analisten waarschuwen om te waken voor al te groot optimisme. Gasprijzen blijven veel hoger dan gebruikelijk en grote prijsstijgingen zijn niet uit te sluiten. Ook het Internationaal Energieagentschap (IAE) waarschuwt in hun recente kwartaalrapport voor mogelijke tegenslagen. Volgens deze organisatie zijn besparingen cruciaal om de winter door te komen. Door het aangekondigde prijsplafond is het nog maar de vraag of de bezuinigingen doorzetten.
Door hoge prijzen is er op dit moment sprake van een besparing op gas van 10% ten opzichte van 2021. De industrie verbruikt zelfs 15% minder gas dan een jaar eerder. De Europese gasreserves zijn op dit moment goed gevuld. Maar dit geeft weinig garanties voor de lange termijn, waarschuwt het IAE. Want volledig gevulde voorraden voorzien slechts in 22,5% van de gasbehoefte van de Europese Unie. Als besparingen tegenvallen, dan zijn verstoringen in de Europese gasvoorziening niet uit te sluiten, schrijft het Internationaal energieagentschap.
Tenslotte verwacht het IAE stevige concurrentie op de LNG-markt. LNG krijgt een steeds grotere plaats in de Europese gasvoorziening, met als gevolg een internationale exportstijging van 60 miljard kuub vloeibaar gas. Zeker als er een koude winter komt in Aziatische landen, kan de prijs van vloeibaar gas stevig stijgen In deze regio heeft LNG namelijk traditioneel een grote rol in de gasvoorziening.