De prijs van koolzaad op de Europese termijnmarkt Matif is inmiddels gehalveerd vergeleken een jaar geleden. Een hoge Europese import en goede opbrengsten wereldwijd zetten de koolzaadmarkt onderdruk. En dan hebben we het nog niet eens over de hoge oogstverwachtingen in Europa komend seizoen.
In april 2022 doorbrak de prijs van koolzaad op de Matif de magische grens van €1.000 per ton. De Russische invasie in Oekraïne dreef de prijs in rap tempo op. Echter was de koolzaadmarkt al redelijk verhit en werd koolzaad vóór de Russische invasie al verhandeld voor €700 op de Matif. De prijzen van concurrerende oliën waren op dat moment ook hoog door krappe voorraden en lage export. Elf maanden nadat koolzaad de magische grens doorbrak, is de prijs nu meer dan gehalveerd. Gisteren (maandag 13 maart) opende de Matif op €490 per ton, nadat vorige week de prijs opnieuw €40 daalde na berichtgeving over de recordoogst in Australië. Sinds 1 januari tot afgelopen maandag is de prijs van koolzaad met 16% gedaald.
Topoogst Europa
De prijs van koolzaad wordt gedrukt door meerdere factoren. Een van die factoren is de Europese oogst voor komend seizoen. Volgens de recentste cijfers van de Europese Commissie wordt komend seizoen 19,6 miljoen ton koolzaad geoogst, 2,5 miljoen ton meer dan in 2022 het geval was. De laatste keer dat er zoveel koolzaad werd geoogst op Europese bodem was in 2014, toen de oogst werd geraamd op 20 miljoen ton.
Een gedeelte van de goede oogstprognose voor komend seizoen komt voort uit areaaluitbreiding, wat volgens het Europese gewasmonitoringsbureau Mars met 500.000 hectare stijgt tot 5,9 miljoen hectare. Telers uit Frankrijk, Duitsland, maar ook Polen hebben iets meer gezaaid met oog op de goede marktprijs die het afgelopen jaar op het bord stond. Die prijs is nu dus een stuk lager en ligt zelfs op het laagste punt in ruim twee jaar, met uitzondering van 21 juni 2021. Een andere reden voor de goede oogstprognose is de gewasstand. De relatief milde herfst zorgde in de meeste gebieden voor een vlotte weggroei van het gewas. Ook vorst heeft deze winter weinig sporen nagelaten. Gemiddeld staat het gewas er dus goed op, maar in verschillende gebieden laat de droogte zich al gelden zoals in delen van Frankrijk.
Australië verpulvert recordoogst
Wie dit jaar ook een recordoogst binnen gaat harken en terug te vinden is als exporterend land naar Europa, is Australië. In een graanrapport van het Australische overheid (Abares) werd afgelopen week vermeld dat daar 8,3 miljoen ton is geoogst afgelopen seizoen. Daarmee verpulvert het land het record van vorig seizoen, dat op 6,8 miljoen ton lag. Het gewas profiteerde van ruim voldoende neerslag.
Hoge import Europa
Een andere reden dat de koolzaadprijs de afgelopen tijd lager ligt, is de zeer hoge import in Europa. De laatste cijfers van de Europese Commissie laten zien dat vanaf 1 juli 2022 tot 28 februari 2023 4,6 miljoen ton is geïmporteerd. Dat is 45% meer dan vorig jaar in dezelfde periode. Oekraïne blijft ondanks de oorlog met Rusland de grootste exporteur met 56% van de totale invoer. Australië volgt - mede door de recordoogst vorig jaar – met een aandeel van 36%. De export uit Canada nam juist af.
De Europese Commissie verwacht dat de hogere opbrengsten in Europa niet zullen zorgen voor een scherpe daling van de koolzaadimport. Het gebruik van koolzaadolie in Europa zal toenemen, maar de voorraden ook. Dat kan leiden tot nog lagere prijzen de komende maanden. Het aanbod op de wereldmarkt zal verder toenemen met de oogst van onder andere Australië. Wel stijgt de marktprijs van andere plantaardige oliën, zoals palmolie en sojaolie. Dat geeft de koolzaadmarkt wat ondersteuning, maar wel onvoldoende om het huidige prijsniveau te behouden.