Oekraïne houdt rekening met stranden graandeal

Op de Matif staat het septembercontract tarwe met bijna 2% in de plus op €239 per ton op het moment van schrijven voor sluiting van de beurs. Op de CBoT is het opwaarts momentum nog een slag krachtiger en staat tarwe 3,7% hoger dan voor het weekend. Maïs en soja zitten eveneens in de plus, al is de stemming hier wel wat gematigder dan bij tarwe. Soja staat ruim 1% hoger en maïs staat 1,75% in de plus.

De totale wereldproductie tarwe in seizoen 2023/24 wordt door het USDA in het Wasde-rapport geraamd op 789,8 miljoen ton. Onder meer in Argentinië, Canada, de EU en India wordt een grotere oogst voorzien. Dat maakt de verwachte lagere opbrengsten voor Oekraïne, Rusland, Australië en Kazachstan meer dan goed. Ook in de VS wordt bepaald geen topopbrengst verwacht. Hoewel het tarwe-areaal relatief groot is, zal lang niet alles geoogst worden, zo verwacht het USDA. Vooral in Texas, Kansas en Oklahoma blijft er naar verwachting bovengemiddeld veel tarwe in het land staan.

De wereldconsumptie van tarwe wordt ingeschat op 791,7 miljoen ton. Dat is 3 miljoen ton minder in vergelijking met vorig jaar. Er is daarbij vooral minder vraag naar tarwe voor voer en overige toepassingen, mede omdat er alternatieven zijn. De eindevoorraad tarwe zou daarmee uitkomen op 264,3 miljoen ton. Dat is 1,9 miljoen ton minder dan vorige seizoen en de kleinste eindvoorraad sinds 2014/15. Meer dan de helft van die voorraad is in handen van China.

Maïs ziet er veelbelovend uit
De VS stevent af op een zeer goed maïsseizoen. Het areaal is uitgebreid ten opzichte van vorig seizoen en het groeiseizoen zit tot nu toe ook nog eens erg mee. Het USDA verwacht dan ook een oogst die 10% groter uitvalt dan vorig seizoen. Ook wereldwijd rekent het Wasde met een zeer goede maïsoogst die in seizoen 2023/24 een record breekt. Het wereldwijde verbruik van maïs neemt toe met 4%. De wereldeindvoorraad groeit met 15,5 miljoen ton naar 312,9 miljoen ton. Die voorraadtoename komt voor een belangrijk deel op het conto van de VS.

Ook in de voorspelling voor de oliehoudende zaden is het Wasde-rapport optimistisch van toon. De wereldwijde productie stijgt met 43,8 miljoen ton naar 671,2 miljoen ton. De toename komt voornamelijk door een grote sojaoogst in Noord- en Zuid-Amerika en een grote koolzaadoogst in Canada en de EU. De verwerking van oliehoudende zaden neemt ook toe volgens het USDA. Maar met een toename van 20,7 miljoen ton naar 542,5 miljoen ton is de stijging in de verwerking minder sterk dan in de productie.

Graandeal geen hamerstuk
Naast opbrengstprognoses blijft de beschikbaarheid van graan uit het Zwarte Zeegebied een factor van belang op de granenmarkt. Op 18 mei loopt de huidige graandeal tussen Rusland, Oekraïne, Turkije en de VN af. De onderhandelingen over verlenging verlopen ronduit stroef. Vorige week waren de betrokken partijen in Istanbul maar ze hebben daar niet tot overeenstemming kunnen komen. Vandaag (maandag 15 mei) laat het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken weten tegenstrijdige signalen te krijgen over de verlenging van de graandeal. "De situatie (na de onderhandelingen in Turkije) is niet echt veranderd en we krijgen conflicterende informatie over verlening van de graandeal en de kans op verlenging", aldus Olga Trofimtseva van het ministerie in een briefing.

Nieuwe gesprekken over de graandeal staan deze week niet op de rol volgens het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken. Het is volgens het ministerie dan ook niet uit te sluiten dat de graandeal na donderdag niet verlengd zal worden. "Een dergelijke beëindiging, namelijk met het terugtrekken van Rusland uit het initiatief is mogelijk, maar voor iedereen - Rusland voorop - betekent dat een escalatie van de situatie en maken ze onderhandeling in de toekomst alleen maar lastiger.

Verwarring zaaien
Het grote pijnpunt van het Kremlin bij de huidige graandeal is dat het vindt dat ondanks dat graan en kunstmest buiten de westerse sancties vallen Rusland geen vrije toegang heeft tot de wereldmarkt. Terwijl dat naast de toegang tot drie Oekraïense Zwarte Zeehavens ook in de deal geregeld wordt. Het Russische persbureau TASS melde afgelopen vrijdag (12 mei) op basis van 'een goed ingevoerde bron' dat een akkoord binnen handbereik is. Volgens deze bron zou het Kremlin nog een keer met de hand over hart willen strijken voor een verlenging met zestig dagen. TASS is overigens het enige persbureau dat het heeft over een akkoord dat ophanden is.

Ondanks alle discussie en onzekerheid over de graandeal valt de graanexport van Oekraïne in mei niet helemaal tegen. Van 1 tot en met 15 mei is er 1,712 miljoen ton graan uitgevoerd uit Oekraïne. Ter vergelijking: in april exporteerde Oekraïne 3,619 miljoen ton.