Russische aanvallen remmen Oekraïense export

Op de tarwemarkt staan de koersen in het groen. Zowel op de Matif als op de CBoT staat het decembercontract circa 1% hoger vergeleken met de slotkoers afgelopen vrijdag. Maïs en soja staan daarentegen wat onder druk op de beurs in Chicago. soja staat circa 0,75% lager. Bij maïs blijft het verlies tot ongeveer 0,1% beperkt.

Het gestegel rondom de export van graan uit Oekraïne gaat niet ongemerkt voorbij, zo blijkt uit de meest recente exportcijfers. Van 1 tot en met 24 september voerde Oekraïne 1,57 ton graan uit volgens de gegevens van het Oekraïense ministerie van Landbouw. Dat is maar liefst 51% minder dan de 3,21 miljoen ton in dezelfde periode vorig jaar. Tot nu toe dit seizoen heeft Oekraïne 6,2 miljoen ton graan geëxporteerd. Vorig seizoen was dat 7,5 miljoen ton.

Een verklaring voor de stevig daling geeft het ministerie niet, maar analisten durven daar wel een gooi naar te doen. De havens aan de Zwarte Zee zijn grotendeels dicht door sinds het stoppen van de graandeal. Verder zijn ook de Russische aanvallen op de haven- en overslagfaciliteiten aan de Donau niet zonder gevolgen gebleven. Oekraïne heeft volgens de voorlopige schattingen 80 miljoen ton graan en oliehoudende zaden geoogst. Daarvan is circa 50 miljoen ton beschikbaar voor de export.

Odessa onder vuur
Oekraïne probeert de export over de Zwarte Zee weer op gang te krijgen. Twee schepen hebben al een retourtje gemaakt naar de haven van Chornomorsk en nu zijn er nog drie schepen onderweg om graan en ijzererts te laden. Een reactie van Rusland kon bijna niet uitblijven. De aanval van Rusland in regio Odessa vanmorgen komt dan ook niet helemaal als verrassing. Onder ander de haven- en opslagfaciliteiten waren doelwit bij de aanval.

Egypte, dat een grote koper is van de Zwarte Zeetarwe, zoekt ondertussen naar andere leveranciers. Egypte zou volgens Reuters de mogelijkheden verkennen om graan uit Kazachstan te importeren. Op die manier zou Egypte onder de onofficiële minimumprijs van $270 per ton op het schip geleverd, die Rusland in markt heeft gelegd, uit proberen te komen. De grote afhankelijkheid van geïmporteerd graan en de uitstroom van harde valuta die daarmee gepaard gaat, weegt zwaar op de Egyptische staatskas. Bij de onderhandelingen over graan uit Kazachstan is voor de financiering dan ook de Abu Dhabi Commercial Bank (ADCB) betrokken.

Vanuit de markt ziet men overigens nog wel de nodige bezwaren tegen de import van graan uit Kazachstan. Neem alleen al de logistiek. Voor transport is Egypte namelijk aangewezen op routes over land. Los van het kostenaspect voeren de routes of via de Kaukasus of via Centraal-Azië en het Midden-Oosten nu niet door de politiek meest stabiele regio's.

India houdt de opties open
Egypte is zeker niet het enige land dat gebukt gaat onder de hoge graanprijzen. Ook in India breekt de regering het hoofd over hoe voedsel betaalbaar gehouden kan worden. Bij tarwe denken we misschien niet meteen aan India, maar het land is de op één grootste producent en consument van tarwe ter wereld. De voedselinflatie is naar bijna 10% opgelopen. De prijs van tarwe op de binnenlandse markt is deze maand al gestegen met 4% door een stevige vraag in aanloop naar belangrijke Indiase feestdagen.

"Er is geen tekort aan tarwe in India en de regering houdt alle opties open om de prijzen onder controle te houden", zei de Indiase minister van voedsel Sanjeev Chopra tijdens een bijeenkomst met molenaars. Het zou overigens niet voor het eerst zijn dat de overheid ingrijpt op de markt. Handelaren mogen bijvoorbeeld maar beperkte hoeveelheden tarwe in voorraad hebben en de regering heeft exportbeperkende maatregelen ingesteld. Vorige maand nog maakte Chopra bekend dat overwogen wordt de importheffing op tarwe tijdelijk te schrappen.