40 jaar Jan Bakker: 'Altijd aan de goede kant gezeten'

Jan Bakker besloot veertig jaar geleden na een zwaar ongeluk om ondernemer te worden. Met vrijwel niets bouwde hij een groot imperium op met een breed scala aan agrarische en infra-activiteiten. Daarnaast kocht hij in de loop der jaren akkerbouw- en melkveebedrijven. Intussen is de volgende generatie aangetreden en neemt dochter Angela de touwtjes van hem over. Tijd voor een gesprek met vader en dochter over het verleden, heden en de toekomst. 

Wanneer we Jan Bakker benaderen voor een interview, werpt hij in het plat Oldebroeks direct een disclaimer in: "In een interview moet je praten en dat is niet per se mijn sterkste kant. Maar samen met mijn dochter, die nu de zaak runt, wil ik het wel doen." Zo gezegd, zo gedaan. In september bestond het gelijknamige bedrijf veertig jaar. De inmiddels 64-jarige ondernemer begon zijn handeltje met een trekker en wagen. De rest is geschiedenis. Het jubileum werd groots gevierd met meer dan 4.000 bezoekers. "Onze medewerkers, maar ook klanten, leveranciers en bekenden kwamen langs," vertelt Angela, die de dag grotendeels zelf organiseerde.

De reis begon in 1985 nadat hij op 23-jarige leeftijd een zwaar ongeluk kreeg. Het zag er niet naar uit dat hij ooit nog zou kunnen lopen, maar hij kwam er wonderlijk bovenop en besloot ondernemer te worden. Een droom kwam uit. De grootste drijvende kracht al die jaren was Jan Bakker zelf. Zijn vader, die nog in leven is, was bepaald geen voorstander van het ondernemerschap. Ook zijn vrouw stimuleerde hem niet, maar liet hem wel volop zijn gang gaan. En dan is de Noord-Veluwnaar tot veel in staat. Hij doet het op zijn eigen manier, met boerenslimheid. "Alle beslissingen neem ik op mijn onderbuikgevoel. Maar als iets niet goed uitpakt, sta ik open voor kritiek vanuit de organisatie."

Neus stoten
Ondernemen is volgens Jan Bakker een kwestie van kansen zien, durven en doen. Fouten maken hoort daarbij. Inkoopmissers bijvoorbeeld. "In januari hebben we op de boer veel aardappelen gekocht. Achteraf gezien was dat een slechte beslissing nu de aardappelmarkt naar bijna nul euro is gezakt." 'Sikkeneuren' heeft dan niet zoveel zin, vindt hij. Ondernemen is ook 'doen wat je zegt en zeggen wat je doet'. Dat betekent beloftes nakomen, betrouwbaar zijn en geen smoesjes bedenken als het in de markt even tegenzit.

Of het crisis is op de aardappelmarkt? Jan denkt even na en zegt dan: "De akkerbouwmarkten zijn vandaag de dag inderdaad bereslecht, maar er komt altijd weer nieuw evenwicht. Drie jaar geleden vroegen we ons af waar we al die aardappelen vandaan moesten halen om de fabrieken gevuld te krijgen. Nu is de conclusie dat er te weinig fabrieken zijn, of in elk geval te veel aardappelen." Ook de suikerbietenmarkt is slecht, maar toch is het glas bij hem vaak halfvol. Dat Cosun voor 2026 de toewijzing heeft verlaagd naar 90%, vindt hij geen groot probleem. "Dan maar 90% van de afzet voor een goede bietenprijs in plaats van 100% voor een slechte."

In de melkveehouderijtak was het de laatste jaren wel goed boeren, hoewel het sentiment nu draait. "De kracht van Jan Bakker is dat we veel activiteiten doen," denkt Angela. Van mest-, aardappel- en fouragehandel tot transport, loonwerk en infra. Dat laatste werd opgezet om de jongens ook buiten het agrarische seizoen aan het werk te houden, maar het heeft ook volop het hart. "Voordat ik ondernemer werd, werkte ik in die sector. Dat was toen hard werken en soms dagen batsen." Hard werken is Jan Bakker daarna altijd blijven doen. In al die veertig jaar lukte het hem altijd om financieel aan de goede kant van de streep te eindigen. In magere jaren was het soms schrapen voor een plusje, maar het is altijd gelukt. "Daar ben ik wel trots op."

Nieuw tijdperk
In 2024 is Angela in de zaak gekomen. De andere twee kinderen hadden geen interesse om het bedrijf over te nemen. Net als haar vader is Angela 'niet zo'n leerder', zo zegt ze zelf. Inmiddels is ze 27. In de afgelopen jaren werkte ze op diverse afdelingen binnen het bedrijf en heeft ze het zo van binnenuit leren kennen. Samen met haar man, die ook actief is binnen het bedrijf, ziet ze het zitten. Tegelijkertijd is vader Jan nog altijd volop actief en voorlopig niet van plan om het rustiger aan te doen. Wel gaat hij sinds enkele jaren op vakantie naar het buitenland, waar hij in het verleden altijd in eigen land bleef. De twee vullen elkaar goed aan: Jan doet de handel, Angela stuurt vanaf kantoor de organisatie aan en moderniseert waar nodig.

Groeien in krimpende markt
Met de tijd meegaan vinden ze belangrijk. Een deel van het vrachtwagenpark is inmiddels elektrisch. Ook zelf hebben Jan en Angela hun dieselauto ingeruild voor een stekkerauto. Het bevalt ze prima. Ondertussen blijft Jan uitkijken naar kansen in de markt. Dat de veehouderij in Nederland krimpt, daar maakt hij zich niet zo druk over. "We doen wel wat handel in het buitenland, maar we blijven in Nederland." Recent nam Jan Bakker 60% van de aandelen van Comfortmix uit Toldijk over, een leverancier van ligboxmengsels. "De activiteiten gaan we hiernaartoe halen", vult Angela aan. Groeien is nooit een doel op zich, maar er wordt altijd uitgekeken naar dit soort kansjes. Overnames zijn volgens Jan alleen interessant als ze iets nieuws toevoegen aan het bedrijf. Meer van hetzelfde heeft in dit stadium niet zoveel zin.

Over het vinden van personeel heeft het bedrijf geen klagen, ondanks de krappe arbeidsmarkt. Medewerkers krijgen veel vrijheid en verantwoordelijkheid. 90% van de beslissingen nemen de afdelingshoofden zelf. Hierdoor is er overzicht en snelheid in de organisatie en blijft Jan Bakker in staat om na vier decennia nog steeds verder te groeien.

Niet te vroeg investeren in Renure
De voer- en fouragehandel groeit dit jaar in volume met ruim 10%. Het bedrijf profiteert naar eigen zeggen van de vaste vertegenwoordigers. "Als het moet, zijn wij dag en nacht bereikbaar", zegt Jan. Netjes bij de prijs zijn en de zaken vlot afhandelen is uiteraard een randvoorwaarde om klanten te winnen. "Ook in de mesthandel weten we dit jaar weer te groeien. De hoge prijzen zijn een punt van zorg. Maar net als in de aardappelhandel doet ook hier de markt zijn werk." Een directe oplossing is nog niet voorhanden. In toenemende mate wordt het mestoverschot geëxporteerd. Ook volgen ze bij Jan Bakker de ontwikkelingen rondom Renure nauwgezet, een techniek die het mestoverschot kan verkleinen. Ondanks de toezegging uit Brussel is nog niet duidelijk welke kant het beleid precies opgaat. Dat maakt het lastig om in een vroeg stadium te investeren. "Dat hebben we samen met de overheid een paar jaar geleden wel gedaan in mestvergisting, maar dat pakte toen niet goed uit."

Politiek als hobby
In gesprek met Jan Bakker gaat het veelvuldig over politiek. Het is een soort hobby van hem en hij volgt het formatieproces, dat nu speelt, nauwgezet. "Naar debatten en politieke praatprogramma's kan ik uren luisteren of kijken als het moet." Hij hoopt dat de VVD woord houdt en niet met GroenLinks-PvdA in een kabinet stapt. Liever ziet hij dan een combinatie van D66, VVD, CDA, JA21 en BBB. Wel vindt hij het kwalijk dat de PVV bij voorbaat is uitgesloten door vrijwel alle partijen. "Als boer voel ik me het meest thuis bij de BBB, maar als ondernemer bij de VVD. Vanuit mijn christelijke achtergrond stem ik echter altijd SGP. Ook zij zijn goed voor de boeren en doen wat ze zeggen." 

Een gesprek met vader en dochter Bakker is niet snel saai. Onderwerpen komen in rap tempo aan de orde en de twee vullen elkaar aan waar nodig. Na ruim een uur praten werken we toe naar een afronding. Jan moet aan het einde van de middag nog even langs de notaris. Het tekent de drukke agenda van een markant ondernemer voor wie het plaatje nooit af is. Elke verdiende euro wordt het liefst weer in het familiebedrijf geïnvesteerd.

Wouter Baan

Wouter Baan is Hoofd Vlees & Zuivel van Boerenbusiness. Bij DCA Market Intelligence richt hij zich op zuivel, varkens en vleesmarkten. Ook volgt hij de (bedrijfs)ontwikkelingen binnen de agribusiness en interviewt hij CEO’s en beleidsmakers.

w.baan@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.