Twijfels over omvang van rundveefraude

In de melkveehouderijsector heerst sterke twijfel over de omvang van de rundveefraude, zoals die gecommuniceerd is vanuit de verschillende instanties.

Mede-auteur is Herma van den Pol

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) verdenken 7.700 melkveehouders ervan te hebben gesjoemeld met de registratie van rundvee. Dat is bijna 43% van het totale aantal melkveehouders in Nederland.

Deze bedrijven worden sinds medio januari onderzocht en gemonitord door de NVWA en RVO.nl. Aan de omvang van de fraude wordt echter sterk getwijfeld door de belangenbehartigers, verschillende zuivelaars en Rabobank.

Melden bij organisatie
Bij LTO Nederland heeft 1 melkveehouder zich inmiddels gemeld bij het Vertrouwensloket. Ook bij actiegroep 'Innovatief uit de knel' heeft 1 melkveehouders zich gemeld, waarbij de veeregistratie niet op orde is. Henk Antonissen is woordvoerder namens Innovatief uit de knel: "Wij willen met open vizier naar de minister. Bij onze leden is de druk hoog, dus hebben we direct een vertrouwenscommissie ingesteld voor degenen die spijt hebben. Op basis daarvan heeft 1 melkveehouder zich gemeld."

Behalve deze 2 melkveehouders, laten diverse voormannen uit de sector weten geen enkel signaal te hebben ontvangen van grootschalige fraude. Wil Meulenbroeks, vakgroepvoorzitter van LTO Melkveehouderij: "Ik ontken niet dat er fraude is gepleegd en wil benadrukken dat elk vorm van fraude onacceptabel is. Echter, de omvang die de overheid communiceert, komt mij niet bekend voor. Ik heb nooit signalen opgevangen. Als het om zo'n grote groep zou gaan, dan hadden we daar binnen LTO toch een keer lucht van moeten krijgen."

Ook Harm Wiegersma, voorman van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) zei in eerder in een interview van Boerenbusiness nooit signalen van de fraude te hebben ontvangen. Eenzelfde reactie gaven diverse zuivelondernemingen en sectorspecialist Marijn Dekkers (Rabobank).

Tegelijkertijd een kalf
Uit een rondgang langs verschillende veehandelaren (verspreidt over het land) blijkt dat 5 van hen wisten dat er melkveehouders waren die sjoemelden met de registratie van vee. Zij hoorden in het najaar van 2017 dat er melkveehouders waren die kalveren op het bedrijf verwisselden.

Hoe ging dat in zijn werk? Wanneer een vaars en een melkkoe tegelijkertijd een kalf kregen, werd het kalf van de vaars geregistreerd als tweede kalf van de melkkoe. De koe kreeg op papier dus een tweeling en de vaars geen. Hierdoor telde de vaars op papier mee als een halve GVE (grootvee-eenheid) in plaats van een hele GVE in de fosfaatreductieregeling.

Een ander voordeel van deze contractie was dat de vaars gewoon gemolken kon worden. Die extra liters betaalden goed uit, vanwege de hoge melkprijs.

Vaarzen uit Duitsland
Er is nog een andere manier waarop er mogelijk fraude is gepleegd. Dat is namelijk met de vaarzen ingevoerd vanuit Duitsland. Hier is het de registratie die fraude in de hand werkt. Zo vindt de registratie plaats op basis van de geboortedatum en de levensduur. Daarbij hoeft geen kalfdatum ingevuld te worden. Die moet gemeld worden bij RVO.nl en wordt daarna doorgegeven aan het Identificatie en Registratiesysteem (I&R).

Uit navraag bij veehandelaren blijkt dat de vaarzen die in Duitsland gekalfd hadden, bij Nederlandse melkveehouders de boeken ingingen als jongvee. Van 1 melkveehouder is zelfs bekend dat hij 150 afgekalfde vaarzen invoerde, met het doel ze 1 jaar te melken en dan (nogmaals) te laten kalven.

Los van deze melkveehouder is het nog maar de vraag of de melkveehouders die gebruik maakten van deze maas in het registratiesysteem, nalatigheid kan worden verweten. De kalfdatum hoeft immers niet vermeld te worden. 

Niet bemonsterd
De vraag is wel hoe deze melkveehouders dit hebben geregeld met de melkbemonstering. De melk van de vaarzen die niet geregistreerd stonden als melkkoe, kunnen niet bemonsterd worden. Wil Meulenbroeks: "Dat is mij ook een raadsel. Ten minste 80% van de melkveehouders laat de melk bemonsteren. Daarom heb ik ook niet de indruk dat de omvang zo groot kan zijn als de overheid meldt."

Andere cijfers
Het ministerie van LNV spreekt over 7.700 melkveehouders die mogelijk gefraudeerd zouden hebben met de registratie van rundvee, gebaseerd op de I&R-registratie van RVO.nl en NVWA. Deze registratie loopt via de CRV.

Meulenbroeks: "Uit de CRV-registratie over de periode 1987 tot en met 2017 blijkt dat er wel een toename te zien is van het aantal meerlingen in 2017, maar lang niet zo'n grote toename het ministerie communiceert. Dat verschil is opvallend en hebben we ook doorgegeven aan het ministerie. Sowieso was vanuit de CRV-registratie op te maken dat het aantal meerlingen per jaar fluctueert. Voer is bijvoorbeeld een belangrijke factor in de vruchtbaarheid van koeien. Melkveehouders hebben het afgelopen jaar keihard gevoerd vanwege de hoge melkprijs." 

Plus in melkaanvoer
Een andere reden om te twijfelen aan de omvang, die gecommuniceerd wordt, is de melkaanvoer van 2017. Als er daadwerkelijk zoveel melkveehouders vaarzen zijn gaan melken zonder het te melden, dan was de plus in de melkaanvoer veel hoger geweest dan het afgelopen jaar het geval was.

(Tekst gaat verder onder de grafiek)Als het om deze schaal gaat, dan had de plus in de melkaanvoer hoger moeten zijn.

Afgelopen week gaf minister Carola Schouten (LNV) een tussenstand van het onderzoek. In de Tweede Kamer gaf zij, in antwoord op vragen van Helma Lodders (VVD), aan om komende week met nieuwe, concretere informatie te komen. CRV mag sinds de bekendmaking van de fraude (23 januari) geen commentaar geven over de mogelijke rundveefraude. 

Ook RVO.nl en de NVWA laten weten lopende het onderzoek geen mededelingen te doen. Het ministerie wil ook niet ingaan op het mogelijke verschil in cijfers tussen de CRV en de I&R-registratie. De NVWA heeft aangegeven 1 maand nodig te hebben voor het onderzoek. De komende weken zal duidelijk moeten worden hoe groot de omvang van de fraude daadwerkelijk is.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.