Extern salderen, waarbij stikstofruimte tussen de verschillende sectoren kan worden uitgewisseld, is een heet hangijzer binnen het stikstofdossier. Dat er stikstofruimte uit de landbouw naar andere sectoren kan wegvloeien, is voor veel boeren een heikel punt is. Wat zegt de Commissie Remkes hierover in het eindadvies dat gisteren (8 juni) aan het kabinet is gepresenteerd?
In het omvangrijke rapport, van maar liefst 175 pagina's, komt het woord salderen op verschillende plekken voor. Tegelijkertijd maar vrij beperkt. Er is bijvoorbeeld geen hoofdstuk of paragraaf aan gewijd. In het rapport is echter wel een paragraaf besteed aan het onderscheid tussen NOx (stikstof door verbranding van fossiele brandstoffen) en NH3 (ammoniak uit de landbouw).
Op basis van onderzoek door de Wageningen Universiteit concludeert de commissie dat de verschillen tussen beide stoffen duidelijk zijn en zodoende niet onderling uitwisselbaar. Agractie Nederland interpreteert stellig dat Remkes met deze conclusie een streep zet door extern salderen en koppen hierop in hun persbericht.
Overgangsperiode
De Commissie Remkes adviseert, zoals Agractie concludeert, inderdaad om extern salderen van de hand te doen. Maar niet per direct. Instrumenten als saldering en een stikstofregistratiesysteem blijven volgens Remkes nodig, totdat aantoonbaar sprake is van emissiereductie én herstel van de natuur. Een overgangsperiode wordt voorgesteld om deze systematiek aan te passen en op termijn uit te faseren.
Een concreet tijdspad of indicatie worden niet genoemd. Maar gezien de natuur eerst tekenen van herstel moet laten zien, is Remkes niet snel tevreden. De lange-termijnaanpak die Remkes voor ogen heeft, is er op gericht om in 2050 een goede staat van instandhouding van soorten en habitats binnen Natura 2000-gebieden te hebben bereikt. Remkes denkt dus jaren vooruit.
Regie bij provincie
De provincies worden opgeroepen met extern salderen de regie te nemen. Daarbij voegt Remkes een rake opmerking aan toe door dit in onderlinge afstemming te doen. Met andere woorden: het 'cowboygedrag' van Noord-Brabant, door op eigen houtje in andere provincies lukraak boerderijen op te kopen, is niet de manier die hij voor ogen heeft. Remkes streeft een gebiedsgerichte aanpak na. Bij het uitkopen van boerenbedrijven door de industrie komt deze aanpak mogelijk in gevaar.
In de spelregels die de provincies moeten opstellen, dient de gebiedsgerichte aanpak geborgen te zijn. Ook wordt van de provincies verlangd dat zij een zo kort mogelijke overgangsperiode voorstellen. Binnen die overgangsperiode ziet Remkes ruimte om een drempelwaarde in te voeren voor tijdelijke emissies bij bouwactiviteiten. Kortom: we weten nu dat extern salderen, als het advies van Remkes wordt opgevolgd, tijdelijk is. Maar hoe lang tijdelijk is, dat moet nog blijken.