Kan Rusland zonder de witte motor Wit Rusland?

Wit Rusland is bij uitstek een agrarische economie. Dictator Loekasjenko bezocht deze week niet voor niets juist de Belarus trekkerfabrieken in de hoofdstad Minsk in een uiterste poging om het volk te bedwingen.

Niet ten onder gegaan
Nog niet zo lang geleden in 2012 investeerde hij tientallen miljoenen in meer dan 100 melkstallen van het Israëlische merk Afimilk voor de modernisering van de melkveehouderij, die een belangrijke pijler is in de economie op het platteland.

De voormalige zuiveldeelstaat van de Sovjet Unie is na de val van het communisme weliswaar meegezogen in de economische rampspoed die in de jaren daarna onder Boris Jeltsin in Rusland volgden, maar ten onder gegaan is het land niet. Ook nu lijkt armoede niet de belangrijkste drijfveer voor de bevolking om zich te willen bevrijden van de laatste overgebleven klassieke dictator in Europa. Corruptie en het gebruik van geweld tegen de protesterende bevolking lijkt de lont in het kruitvat te zijn geweest.

Grote zuivelexporteur
De laatste jaren ontwikkelde de zuivelsector in het land zich zelfs voorspoedig. Jaar op jaar steeg de melkaanvoer tot een volume van meer dan 7 miljard, weet Wit Rusland zuivelexpert Jurgen Jansen van ZuivelNL. Dit jaar groeide de melkproductie het eerste half jaar nog extra met 6,6,%. Per hoofd van de bevolking, 9 miljoen in totaal, wordt op de voormalige USSR staatsboerderijen, die nog steeds op min of meer dezelfde wijze als in de Sovjet tijd in gebruik zijn, zelfs nog meer melk geproduceerd dan bij ons. 

Het klimaat voor melkveehouderij is met name in het noorden van het land dankzij ruime regenval ook gunstig. Wit Rusland kon mede daardoor in de 21^ste eeuw uitgroeien tot een van de grootste zuivelexporteurs ter wereld. Het overgrote deel wordt geëxporteerd naar Rusland en haar Aziatische vazalstaten. Welk deel van de zuivelexport een andere bestemming krijgt dan deze landen is niet bekend, al zegt de Wit Russische overheid dat maar liefst 55 landen wereldwijd van hun zuivelproducten worden voorzien.

Verweven met moederland Rusland
Feit is wel dat de Russische import van zuivel voor 90% uit Wit Rusland afkomstig is. Wit Rusland functioneert dan ook sinds 2010 in een douane unie met Rusland en Kazachstan. Rusland heeft bovendien al gewaarschuwd dat het buurland niet zonder de onderlinge handel kan. Rusland kan prima zonder Wit Rusland maar Wit Rusland niet zonder het moederland Rusland, is de toon van de uitlatingen. President Poetin heeft laten blijken dat hij een radicale breuk met Rusland niet zal accepteren, terwijl de Europese Unie minder stellig een duidelijk standpunt inneemt. Alleen Polen heeft zich nadrukkelijk voor het vertrek van dictator Loekasjenko uitgesproken.

Gezien deze politieke machtsverhoudingen ligt het niet voor de hand dat hervormingen in Wit Rusland zullen leiden tot een radicale breuk met de grote broer. Het Westen kan zich ook geen tweede Oekraïne veroorloven.

Integratie in Rusland?
Volgens Wit Rusland zuivelkenner Jürgen Jansen van ZuivelNL zal er op korte termijn niet veel veranderen aan de huidige handelsverhoudingen in Oost-Europa en Rusland in de zuivelwereld. "De huidige politieke ontwikkeling is niet persé anti-Russisch gericht. Het zal waarschijnlijk op enig moment wel tot een wijziging in leiderschap leiden, maar hoeft niet in te houden dat het land daardoor in een conflict met grote buur komt. Sterker nog, het zou zo maar tot verdere integratie kunnen komen. Rusland zal een beweging richting EU en NAVO waarschijnlijk nooit toestaan, mocht daarvoor al draagvlak bestaan."