Brancheorganisatie ZuivelNL levert sinds 2019 alle bedrijfsgegevens van individuele melkveebedrijven in traceerbare vorm jaarlijks door aan het CBS en daarmee ook aan het RIVM. Dit gebeurt zonder daar de benodigde toestemming voor te vragen of betrokkenen in te lichten. Dit blijkt uit stukken die in handen zijn van Boerenbusiness.
ZuivelNL en ook de overheid hebben het bestaan van deze overeenkomst altijd ontkend. Dit blijkt ook weer uit recente antwoorden van minister Christianne van der Wal van Natuur en Stikstof op vragen van Tweede Kamerlid Wybren van Haga. Zij houdt ZuivelNL ondanks gerichte vragen zorgvuldig buiten beeld.
Het RIVM gebruikt de data onder meer om nauwkeuriger kaarten te maken bij het Aerius-model. De levering van de data vindt volgens het document plaats op grond van de wet op het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), maar nergens in de overeenkomst wordt verwezen naar de wet op de gegevensbescherming (AVG) of wordt duidelijk gemaakt of de overeenkomst daaraan voldoet.
Melkveehouders hebben geen keuze om hun bedrijfsgegevens al dan niet af te staan. In de leveringsvoorwaarden van de verwerkers wordt het afgeven van de data afgedwongen, op straffe van melkweigering. Vervolgens worden de verzamelde gegevens vanuit de zuivel bij elkaar gebracht bij ZuivelNL en dataverwerker Van Aken. Vandaar gaan de gegevens verder naar de overheid.
Gegevens gratis doorgeleverd
ZuivelNL levert de gegevens zonder kosten in rekening te brengen door aan het CBS en via het statistiekbureau aan het RIVM, maar uit de overeenkomst wordt niet duidelijk met welk doel of wat de aanleiding was om de gegevens te leveren. Uit het nu openbaar geworden stuk blijkt ook dat de gegevenslevering jaarlijks kan worden aangepast. De 'deal' geldt in eerste instantie voor vijf jaar, maar wordt vervolgens elk jaar stilzwijgend verlengd, zo vermeldt de tekst.
ZuivelNL heeft de levering van gegevens deze zomer wel opgeschort, maar zonder de inhoud van de overeenkomst bekend te maken. Ook is de gegevenslevering niet stopgezet. Het begin van de data-overdracht was in een tijd dat ZuivelNL feitelijk werd bestuurd door NZO en LTO Melkveehouderij en er minimaal werd gecommuniceerd over de activiteiten.