Kwakkelend China geeft zorgen in zuivelsector

'Als Duitsland niest, wordt Nederland verkouden, zo luidt het cliché. De aard van deze strekking gaat ook op voor de handelsrelatie die de zuivelsector met China heeft. De economische crisis in China houdt de gemoederen in de zuivelsector dan ook flink bezig. Naast de zorgen over inflatie in de Westerse wereld drukt dit het marktsentiment, waarmee de tegenwind dus van twee kanten komen. Indicatief hiervoor is de DCA-notering van magere melkpoeder die vorig jaar piekte ruim boven €4.000 per ton, maar ondertussen is gehalveerd.

Bijna 40% meer melk
Los van de crisis, heeft China de afgelopen jaren hard gewerkt aan voedselzekerheid, wat een speerpunt is van de Chinese overheid. De afgelopen jaren is de Chinese melkproductie flink toegenomen, tot 39 miljoen ton in 2022. Dit jaar groeit het melkaanbod naar verwachting nog eens met 4%. Sinds 2018 is de melkproductie met bijna 40% toegenomen, een bijna duizelingwekkend groeipercentage. Verdere professionalisering en een groeiende vraag op de thuismarkt maken dit allemaal mogelijk.

De snel groeiende melkproductie kon tot voor kort geabsorbeerd worden door de eveneens snel groeiende zuivelconsumptie. Door de economische teruggang is hier echter de klad ingekomen. In juli werd voor het eerst in jaren deflatiecijfers gemeld. Dit duidt erop dat de consumentenbestedingen omlaag bewegen. Niet alleen aan luxe goederen, maar ook aan dagelijkse uitgaven. Ook drinkmelk wordt specifiek genoemd als een item waarop Chinezen bezuinigen. Dit heeft als gevolg dat grote Chinese zuivelproducenten recent meer zijn gaan verpoederen. Ook klinken geluiden dat China de vloeibare wei meer opvoert aan kalveren, zo laten Europese exporteurs van feed grade melkpoeder weten. Deze ontwikkelingen belemmeren de afzetkanten van Europese zuivelexporteurs die juist melkpoeder willen exporteren.

Zorgen bij Westerse bedrijven
Diverse grote zuivelbedrijven trokken recent aan de bel. Zuivelcoöperatie Arla sprak vorige week bij de publicatie van de halfjaarcijfers van zorgelijke ontwikkelingen in China, die bovendien niet verwacht waren. De Nieuw-Zeelandse zuivelcoöperatie Fonterra verlaagde afgelopen maanden maar liefst twee keer de prognoseprijs voor het lopende seizoen door de zwakke wereldmarkt (lees: China). Pas eind 2024 wordt op zijn vroegst herstel verwacht, waarop bezuinigingen zijn aangekondigd. Opvallend genoeg verwacht FrieslandCampina dit hele jaar dubbele groeicijfers te kunnen noteren bij de afzet van premium kindervoeding in China. Dit zei CEO Jan Derck van Karnebeek vorige maand bij een bezoek aan het land. Dit betreft echter enkel kindervoeding waar FrieslandCampina de afgelopen jaren flink in opschaalde door de distributie uit te rollen naar provinciesteden. Op de commoditymarkten ervaart FrieslandCampina net als de rest flinke tegenwind in China. In geitenzuivel meldt ook Ausnutria tegenwind op de Chinese markt, waardoor bezuinigd gaat worden.

De zwakke afzet komt ook duidelijk tot uiting in de exportcijfers die met name sinds de zomermaanden flink onder druk staan. Vanuit de Eurozone werd in juni krap 75.000 ton aan zuivelfabricaten geëxporteerd, een daling van 10% tegenover een jaar eerder. Deze daling lijkt nog mild, maar tegenover dezelfde maand in 2021 is een daling van 40% zichtbaar. De Verenigde Staten meldde in juli een exportdaling van 35% in China.  

Yili verpoederd meer melk
Naast de vraaguitval zit ook het politieke klimaat in China Westerse zuivelbedrijven dwars. Chinese (staats)bedrijven hebben - gevoelsmatig - een streepje voor bij de overheid. Mede hierdoor kon de Chinese zuivelsector de afgelopen jaren snel opschalen. Consumenten krijgen daarbij steeds meer vertrouwen krijgen in de voedselveiligheid van 'eigen' bedrijven.

Vooral Yili groeit razendsnel. Hoewel dit geen Chinees staatsbedrijf is, wordt Yili ongetwijfeld een beetje geholpen door de chauvinistische houding van de Chinese overheid. Al jaren rapporteert het bedrijf ongebreidelde groeicijfers. Uit het halfjaarverslag die vorige week werd gepubliceerd, blijkt dat zowel de omzet als winst verder zijn opgevoerd tot nieuwe records. Wel viel op dat de vloeibare zuiveldivisie een kleine omzetdaling rapporteerde. Dit bevestigt dat er in China meer melk wordt verpoederd. Over de economische teruggang werd echter met geen woord gerept.