'Kaas gezond product dat in toekomst geliefd blijft'

Voor een gesprek spreken we af in Hoogeveen, waar Kaas-Pack op een steenworp afstand van de DMK-fabriek haar productielocatie heeft. Het bedrijf viert dit jaar het gouden jubileum, wat een mooie aanleiding is voor een gesprek. Verwerkers als Kaas-Pack opereren vaak minder in de schijnwerpers dan de producenten, maar spelen niettemin een belangrijke rol in de zuivelketen.

Henk Koekoek, de vader van de broers (rechts op de foto, met uiterst links Albert en in het midden Erik), begon vijf decennia terug met een marktkraam en breidde die in een aantal jaren uit naar drie marktroutes. In de jaren 90 werd de focus volledig gelegd op het raspen en verpakken van kaas. "Dat was voor onze vader best wel een sprong in het diepe, want de marktverkopen waren toen nog een stevige poot onder het bedrijf. Maar hij vond dat het noodzakelijk was om een duidelijke keuze te maken. Hij zag veel mogelijkheden om de verwerkingstak te laten groeien, maar wilde niet dat de verkopen op de markt, waar hij een twintigtal jaar aan werkte, eronder zouden lijden. De markten werden binnen de familie verkocht en bestaan vandaag de dag nog steeds.

ExpertCheese erbij
Het kaasbedrijf werd eerst gevestigd in een bestaand gebouw in Hoogeveen, dat voor de nieuwe bestemming een flinke opknapbeurt kreeg en van een nieuwe inrichting werd voorzien. In 2004 werd een nieuw pand gebouwd op Buitenvaart, nabij het Zuivelpark buiten de stad. Daar werden de vleugels verder uitgeslagen. In 2011 werd 'kaasschoner' Kruiveem in Tolbert overgenomen, waardoor er grip bleef op verschillende grondstofstromen. Het bedrijf werd in 2016 overgebracht naar Hoogeveen, waar het werd voortgezet onder de naam ExpertCheese. Het werd gevestigd in een speciaal daarvoor aangekocht pand.  

'Pa' Koekoek – zoals de broers hem met enig respect noemen – was toen al een tijdje uit het bedrijf. Hij stapte formeel in 2006 uit, maar volgt de ontwikkelingen nog graag en meermaals in de week maakt zijn auto een stop bij het één van beide bedrijven. Elke vrijdag wordt bij een gezamenlijk kopje koffie in de privéwoning van hun ouders de wereld doorgenomen. Intussen treedt de derde generatie voorzichtig toe. Bij voorkeur nadat ze eerst buiten de deur ervaring hebben opgedaan en dan het liefst wel in de zuivelsector.

Albert en Erik houden hun taken goed gescheiden. Dat gaat ook prima, want ze zijn best verschillend. "We zijn complementair aan elkaar," zegt Erik. Albert knikt. Het werkt prima en vaak kunnen ze elkaars gedachten al van een afstandje lezen. Albert richt zich op de verkoop, HR, finance en kwaliteit. Erik houdt zich bezig met inkoop, productie en logistiek.

Vliegende start in de retail
Vanouds doet Kaas-Pack vooral zaken met industriële afnemers, maar in 2020 werd ook de focus op de retail gelegd. Dit was een strategische keuze, omdat vandaag de dag de groei van het bedrijf vooral nog in dat segment van de markt zit. Bovendien vragen afnemers vaak om grote volumes en dat maakt het interessant. De beslissing pakte onverwacht extra goed uit. "De coronacrisis diende zich aan en daardoor nam de retailvraag krachtig toe. De industriële kaasafzet liep op dat moment juist hard terug door de lockdowns in veel landen", zo memoreert Albert de beginfase van deze nieuwe afslag. Intussen is de crisis achter de rug.

Hoe de retailafzet het bedrijf nu bevalt? "Het leuke aan de retail zijn de vele productinnovaties, waarbij wij met onze kennis van toegevoegde waarde zijn. Maar supermarkten zijn kritische afnemers en de marges kunnen laag zijn", vertelt Albert. "Fouten zijn duur", vult Erik aan. "In het begin moesten we best even een tandje bijzetten om aan de kwaliteitseisen van de retail te voldoen, maar intussen hebben we het proces goed op orde en doen we zaken met retailers in verschillende landen."

Nee durven verkopen
Het businessmodel van Kaas-Pack tekent zich, van een afstandje bekeken, door Drentse degelijkheid met een vleugje eigenwijsheid. Voor loonproductie voor derden voelt het bedrijf bijvoorbeeld niet zo veel. Wel wordt gestreefd naar goede langetermijnrelaties. 'Partnerships' noemen ze dat intern. "We doen zaken met een grote variatie aan kaasproducenten in Nederland en Duitsland, waar we de grondstof van kopen. Zowel particulier als coöperatief, zonder hierbij op namen in te gaan."

Op de vraag wat het bedrijf een aantrekkelijke verwerker maakt voor deze bedrijven, blijft het even stil. Dan zegt Albert: "Ik denk dat het met onze nuchterheid te maken heeft, die meer mensen uit deze streek kenmerkt. Afspraak is afspraak bij ons. Dat klinkt simpel, maar heeft in praktijk niet altijd de uitwerking. Het helpt hierbij mee dat wij als broers intussen al vele jaren lang het bedrijf besturen. Dit in tegenstelling tot andere bedrijven waar je soms vele wisselingen in het management hebt. Ook durven wij soms nee te verkopen als hier aanleiding toe is." Erik vult nog aan dat hun beider hart sneller gaat kloppen van maatwerkoplossingen, met verpakkingen bijvoorbeeld. "Daarmee proberen we ons te onderscheiden van de massa. En als we samen met een partner ergens in geloven, dan gaan we ervoor. Zo zijn we met zo'n partner al een tijdje bezig met de marktlancering van kaas met een hoog proteïnegehalte. Niet per se het makkelijkste proces, maar dit kon weleens wat worden gezien het succes van melkpoeder-shakes als sportvoeding."

De zoektocht naar alternatieve, hernieuwbare verpakkingen geeft ondertussen wel de nodige hoofdbrekens. Het moet anders dan nu, vindt iedereen, maar een goed alternatief voor wat er nu op de markt is, met dezelfde eigenschappen, is niet zomaar gevonden. Kaas-Pack staat niet alleen in die zoektocht, maar het is lastig. Erik denkt wel dat het bedrijf heel dicht bij een oplossing is.

Ambitieuze groeiplannen
De ontwikkelingen binnen de Nederlandse melkveehouderij houdt Kaas-Pack nauwlettend in de gaten, ondanks dat er geen directe link met boeren is. De krimpscenario's van misschien wel 20%, zoals de Rabobank recent schetste, houdt het bedrijf niet tegen om stevig op te schalen. Er zijn plannen gemaakt om de productie van 22.000 ton binnen een aantal jaren te verdubbelen.

De huidige productielocatie zit vol en de broers zien in de markt nog genoeg vraag om te willen groeien. Bovendien biedt extra schaal ook de kans om zich margetechnisch te verbeteren, denken ze. Daarom werden recent twee percelen naast de huidige locatie gekocht. "Grond van de buurman mag wel vaak te duur zijn, maar dit biedt ons een unieke kans om op dezelfde locatie flink te groeien", aldus Erik.

Ondanks minder melk, is er vertrouwen dat er verschillende marktkansen te benutten zijn. "Naast de gedachte dat kaas minder kwetsbaar zal zijn, is 40.000 ton nog steeds geen wereldvolume, als je dit afzet tegen de totale kaasproductie in Noordwest-Europa. Kaas is een gezond product dat in de toekomst geliefd blijft bij veel consumenten, ondanks de opkomst van vegan." Wel is het volgens de broers zaak om je te onderscheiden in de markt. Daarom gaan ze zich nog meer richten op projecten met toegevoegde waarde.

Anticiperen
De krimp van de melkplas zal niettemin gevolgen hebben. In die zin dat de kaasprijzen de komende jaren misschien nog wel meer gaan fluctueren dan ze al doen. De snelle stijging van de kaasprijzen medio mei hadden ze niet direct verwacht. Dit maakt het volgens de broers zaak om de risico's goed in te schatten en hier in handelsposities verstandig op te anticiperen. "Soms moet je ook juist risico durven nemen", besluiten ze glimlachend.