Zorgen over mogelijk datalek in Kringloopwijzer

De onrust zou volgens LTO Melkveehouderij kunnen draaien om het delen van data van melkveehouders. Data zijn namelijk het centrale ding waar het bij de KLW om gaat, en zowel interessant voor de melkveehouderij zelf als voor de overheid. Over de inbreng van melkveehouderijbestuurders in het KLW-overleg met de overheid is niets openbaar gemaakt, want hun inbreng valt niet onder het bereik van de Wet Open Overheid (WOO). 

Nuttig voor intoming sector
Inbreng van ambtenaren van het ministerie van LVVN is wel gepubliceerd. Daaruit blijkt dat deze ambtenaren vooral interesse hadden voor KLW-gegevens die ze konden gebruiken voor het 'intomen' van de melkveehouderij.

Vertegenwoordigers van de melkveehouderij, die er vanuit ZuivelNL bij zaten (en zitten) hadden daar waarschijnlijk niet veel tegen kunnen doen, ook niet als ze zouden willen, want ZuivelNL heeft sinds 2016 een Publiek-Private Samenwerking (PPS) met de overheid over de doorontwikkeling van de Kringloopwijzer, waarbij LVVN betaalt.

PPS, waarbij LVVN betaalt
In dat overleg zitten ambtenaren van LNV, wetenschappers van WUR, werknemers van ZuivelNL, vertegenwoordigers van accountantsorganisaties, financiers en bestuurders vanuit de melkveehouderij (maar alleen van LTO en DDB, de NMV mag als waarnemer aanschuiven, maar is geen PPS-partner). Deze PPS wordt elke 3 jaar vernieuwd, terwijl LVVN vanuit het topsectorenbeleid zorgt dat de rekening wordt betaald. Hiervan wordt de doorontwikkeling van de KLW grotendeels betaald, maar ongetwijfeld ook de sturing ervan.

Via PPS en via ZuivelNL
Deze PPS-stuurgroep bestaat parallel aan een eigen werkgroep van ZuivelNL voor de KLW (en heet nu werkgroep Instrumenten). Hierover heeft ZuivelNL wel volledige zeggenschap, over de PPS-stuurgroep niet. Het is echter onduidelijk hoe de verantwoordelijkheden in de laatste stuurgroep precies liggen en wat de bevoegdheden zijn.
In 2021 is vanuit de PPS-stuurgroep een verzoek aan ZuivelNL gedaan om de data van de melkveehouderij te mogen ontvangen. Dat is afgewezen, zo blijkt uit de openbaar gemaakte stukken, maar of het bij dat verzoek ging over alleen de juridische overdracht of om een totale weigering is niet helder gemaakt.

Niets gedeeld?
De LTO vakgroep melkveehouderij verzekert in een vorige week verstuurde nieuwsbrief dat vanuit de stuurgroep waar zij met de DDB in vertegenwoordigd is bij het PPS-overleg er geen data worden gedeeld met de Rijksoverheid. Toch lijkt het onlogisch dat de overheid de data niet kent. De rekenkern van de Kringloopwijzer is namelijk van Wageningen UR, dat van de overheid is en waarvan dezelfde medewerkers die opdrachten uitvoeren voor de sector en daarvoor ook de KLW-data gebruiken, ook opdrachten uitvoeren voor LVVN. ZuivelNL erkent ook dat wel data worden gedeeld met de overheid, maar dat is volgens een reactie van ZuivelNL alleen op metaniveau, niet individueel. 

Grijs data-gebied
Het zou goed zijn als het inderdaad niet verder gaat, maar rond dataveiligheid is er altijd een grijs gebied. De hosting van de zuiveldata ligt in veel gevallen bij VAA in Rosmalen. Niet alleen ZuivelNL bewaart daar data, maar ook samenwerkingsverband van zuivelbedrijven Partico doet dat. De hostingspartij mag zelf niets doen met de data, maar opvallend is wel dat deze partij op LinkedIn wel reclame maakt met prognosemodellen voor de melkaanvoer. Daar lijkt iets niet te kloppen.

Openheid als remedie
LTO Melkveehouderij (en mogelijk andere partijen in de zuivel) vergroot de duidelijkheid niet door alleen van zich af te wijzen inzake de openbaar gemaakte stukken. Wat wel kan helpen is dat ze ook haar aandeel in het PPS-overleg ook vrijgeeft. Die ruimte is er. Nu hangt de suggestie boven de markt dat het PPS-overleg door een deel van de melkveehouderij is gebruikt als kanaal om met de overheid te overleggen over doorontwikkeling en/of krimp van de sector zonder dat iemand er van hoeft te weten.