Europa's melkmotor draait op volle toeren

Dat de productie in de grootste melkproducerende landen op hetzelfde moment uit de voegen schiet, komt niet vaak voor. Meestal kunnen plussen en minnen in een lidstaat tegen elkaar worden weggestreept. In elk geval is de hogere melkproductie een ongelukkige samenloop van omstandigheden voor de markt, die in de voorbije weken flink onderuit ging.

En niet alleen in ons deel van Europa is er veel melk. Ook aan de andere kant van de Noordzee en de Atlantische Oceaan wordt hard gemolken. De situatie doet denken aan 2022, toen de Europese melkproductie ook snel opliep en de markt niet lang daarna hard onderuit ging. We zetten de ontwikkelingen in volgorde van grootte op een rij. 

Duitsland: plus 2,1 procent
Duitse melkveehouders hebben de productie misschien nog wel het hardst opgevoerd. In juni lag de aanvoer nog ruim 2% onder het niveau van vorig jaar. Twee maanden later was een plus van ruim 2% zichtbaar. De groei heeft bovendien in september doorgezet. Voorlopige cijfers van AMI tonen aan dat de weekproductie inmiddels 5% (!) boven het niveau van vorig jaar ligt. Net als Nederland kende Duitsland een droog voorjaar, maar in juli en augustus werd het land op veel regen getrakteerd, met een forse melktoename als gevolg. Ook de milde blauwtonguitbraken deze zomer spelen uiteraard een rol in deze ontwikkeling.

Frankrijk: plus 5,6 procent
De Franse melkaanvoer ligt sinds maart al boven het niveau van vorig jaar, maar de voorsprong werd in augustus stevig uitgebouwd tot het hoogste niveau in tien jaar. Met een plus van dik 5% kwam de aanvoer in augustus voor het eerst sinds 2022 boven het langjarig gemiddelde uit. Net als elders in Europa laten de hoge melkprijzen zich gelden. Opmerkelijk is wel dat de melkprijs sinds begin dit jaar wat onder druk stond, maar met prijzen kort onder €50 kunnen Franse melkveehouders hoge marges realiseren. Weekcijfers van FranceAgriMer tonen aan dat de groeiende productie ook in september heeft doorgezet.

Polen: plus 3,5 procent
De Poolse melkproductie liet in de eerste helft van dit jaar nog krimpcijfers zien maar daar is intussen geen sprake meer van. In augustus werd de voorsprong uitgebouwd naar 3,53% vergeleken met dezelfde maand een jaar eerder. Polen heeft dit jaar de uitvoer van melkproducten binnen Europa stevig opgevoerd. Dit is een van de oorzaken van de recente prijsdruk op de Europese zuivelmarkt. Het hele jaar al ontvangen Poolse melkveehouders royale uitbetalingsprijzen van omgerekend ruim €50 per 100 kilo, iets wat de productie heeft aangewakkerd. Voor het restant van 2025 en 2026 zijn de prognoses echter naar beneden bijgesteld.

Nederland: plus 4,8 procent
De Nederlandse melkaanvoer is in augustus verder opgelopen. Er is meer gemolken dan in dezelfde maand vorig jaar. Ook is het gehalte aan inhoudsstoffen weer gestegen. Opvallend aan de nieuwste cijfers is niet alleen de hogere aanvoer, maar ook het feit dat met de cijfers over juli en augustus een trendbreuk ten opzichte van voorgaande jaren is ontstaan en zich voortzet. Normaliter zou de aanvoer vanaf de zomer verder dalen. Dat dat dit niet gebeurt, is een gevolg van een verstoord afkalfpatroon door blauwtong.

Italië: plus 2,5 procent
De Italiaanse melkproductie toont in augustus een verrassende trendbreuk met een plus van 2,5%. De melktoename zet de Italiaanse spotmelkprijzen onder druk. In korte tijd zijn die van bijna €70 per 100 kilo teruggezakt tot ruim €50 begin oktober. Naast de melktoename in Italië zorgt goedkoop aanbod uit andere Europese lidstaten als Nederland, Frankrijk en België voor extra prijsdruk.

Ierland: plus 6,8 procent
In Ierland wordt het hele jaar al hard gemolken, met in september opnieuw een recordvolume. Hoge melkprijzen en groeizaam weer zijn hiervan de belangrijkste oorzaak. Op de langere termijn ligt krimp echter op de loer, doordat het nog onzeker is of het land kan blijven rekenen op derogatie voor ruimere mestnormen. Naar verwachting zal de Europese Commissie voor het einde van het jaar een besluit nemen over de vraag of de derogatie voor Ierland vanaf januari 2026 kan worden gehandhaafd. De Ierse melktoename laat zich flink gelden op het Europese vasteland, doordat het land grote volumes exporteert. Ierse melkverwerkers claimen grote voorraden te hebben en dat komt ze onhandig uit net nu de markt zwaar onder druk staat. De Ieren zijn daarom vooruitstrevend in het verlagen van de melkprijs, met prijzen rond €45 per 100 liter.

Ook in het Verenigd Koninkrijk is de melkproductie hoog, met een voorsprong van ruim 5% boven vorig jaar in augustus. Dit was tevens het hoogste niveau ooit.

België: min 0,53 procent
In juni lag de Belgische melkproductie nog 8% (!) achter op vorig jaar. In augustus was de achterstand teruggelopen tot circa 0,5%. Het herstel zal de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie (BCZ) goed doen, want zij spraken zich recent nog zorgelijk uit over de krimp van de melkplas. Het herstel wordt, net als in andere lidstaten, gevoed door de relatief hoge melkprijzen en lage voerkosten.