'Kritieke melkprijs na topjaren weer in beeld'

Een melkprijsdaling van bijna €10 per 100 kilo in twee maanden tijd komt zelden voor. Kloppen de liquiditeitsberekeningen daarom nu nog wel?
"Op dit moment kloppen ze nog wel, maar dat wordt in deze markt natuurlijk snel anders. Een geluk bij een ongeluk is dat de daling komt in de goedkopere maanden van het jaar, al geldt dat niet voor pachtbedrijven die nog een flinke nota kunnen verwachten. Ook volgt voor veel bedrijven nog een aanzienlijke belastingaanslag na een paar jaar met goede verdiensten, waar rekening mee moet worden gehouden."

Houd je hierbij ook rekening met de hoge mestafzetkosten?
"Ja. Ik mag hopen dat melkveehouders de mestafzet voor 2025 op dit moment rond hebben. Zo niet, dan kun je ervan uitgaan dat de kosten hoger dan anders uitvallen als de mest in winteropslag moet worden gereden."

Hoe staan melkveebedrijven na een periode met hoge melkprijzen er financieel gezien voor?
"Op die vraag valt bijna geen eenduidig antwoord te geven, want een gemiddeld bedrijf bestaat vandaag de dag niet meer. Ik ken ondernemers die heel veel winst hebben gemaakt, maar er zijn ook bedrijven waar dat niet is gelukt. Het merendeel staat echter goed gepositioneerd. Niet alle liquiditeiten zijn geïnvesteerd en de meeste melkveehouders hebben een buffertje om de daling van de melkprijs op te vangen."

"Als vuistregel gebruik ik vaak €0,10 per kilo melk. De vraag is echter: gaat de melkprijs nog verder zakken? Als de melkprijs op het huidige niveau blijft, komt het wel goed. Maar op basis van de zuivelmarkt is dat beeld niet reëel. Op de beurs in Hardenberg hoorde ik verwerkers een verwachte melkprijs tussen €40 en €45 per 100 kilo uitspreken. Dan ga ik ervan uit dat de verwachting aan de onderkant van die range zit, om te waken voor een te positief beeld."

Dan gaan we dus door de kritieke melkprijs?
"Dat is een aannemelijk scenario. De garantieprijs van FrieslandCampina voor november zit daar eigenlijk al onder. Vorig jaar was de kritieke melkprijs €46,50 per 100 kilo. Dat lijkt dit jaar op papier €1,50 tot €2 hoger te worden. Hierbij moet wel worden meegenomen dat in de kritieke melkprijs ook onderhoudskosten zijn inbegrepen. Het vervangen van de kuilplaatvloer bijvoorbeeld doen melkveehouders in principe alleen als daar financiële speelruimte voor is. Met andere woorden: bij een lagere melkprijs in 2026 daalt vermoedelijk ook de kritieke melkprijs weer. In elk geval doen melkveehouder er verstandig aan om een goede liquiditeitsplanning te maken om verrassingen te voorkomen. Het bijstellen van zo'n planning kan altijd nog, maar dan is er houvast wanneer bijvoorbeeld het einde van de buffers is bereikt."

Nog even over het restant van 2025: relatief veel bedrijven komen nog fosfaatruimte tekort. De fosfaatprijs is intussen opgelopen tot boven de €220 per recht. In hoeverre staan zij voor een dilemma, rekening houdend met de snel dalende melkprijs?
"Door de verschuiving van de afkalfpiek als gevolg van blauwtong neemt de melkproductie na de zomer weer toe. Hierdoor vallen veel koeien in een hogere productieklasse dan anders. Voor bedrijven met grote tekorten wordt het in elk geval flink rekenen. Er zijn bedrijven met tekorten van meer dan 1.000 kilo. Voor hen begint de tijd te dringen. Als je in deze tijd van het jaar qua fosfaat nog één koeplaats wilt zakken, moet je zes koeien opruimen. Dan moet je dus hard in de veestapel snijden."

"Een tussenoplossing is om te minderen met krachtvoer om zo de productie te verlagen. Dat kan, want de ruwvoervoorraden zijn doorgaans goed van kwaliteit en kwantiteit. Wat betreft de aankoop van rechten adviseer ik in elk geval niet te veel naar de dagmarkt te kijken, want fosfaat koop je voor de langere termijn. Niet kopen is geen optie, want dan pleeg je een economisch delict. In dat geval loop je een grote kans op een fikse boete die gegarandeerd hoger uitpakt dan de huidige fosfaatrechtenprijs."