Aflatoxine al jaren een zorg voor veevoersector

Voorzitter van de Raad van Toezicht van Securefeed Roel Robbertsen schrijft in het voorwoord bij het jaarverslag 2024 dat "het aantal meldingen van Aflatoxine B1 de afgelopen drie jaar (2022–2024) structureel hoger ligt dan in voorgaande jaren. Het niveau is stabiel tussen de 200 en 250 meldingen per jaar, maar lag in 2020 en 2021 aanzienlijk lager."

Deze ontwikkeling vraagt volgens hem om blijvende aandacht voor Aflatoxine B1 in monitoring en risicobeoordeling. De organisatie meende toen echter ook dat ze toch op het goede spoor zat. "Het stijgend aantal meldingen in grondstoffen in combinatie met een hoger percentage eindvoeders met minder dan 1,0 ppb (parts per billion) Aflatoxine B1 wijst op een effectieve borging van Aflatoxine B1 in de keten," aldus het rapport.

Basisdruk hoog
De ontwikkelingen van de laatste weken bevestigen dit dan weer niet. Bij drie bedrijven werden te hoge gehaltes aangetroffen. Twee (kleinere spelers) reageerden ogenblikkelijk en kwam er zonder gedoe van af, bij Agrifirm moest bij een kleine 500 bedrijven voer worden teruggehaald en mocht melk niet naar de fabriek. Eén jaar met betere resultaten is dan ook een beetje dun ijs om een trend op te baseren. Het basisniveau van aflatoxinedruk bleef hoog, zo bevestigt Securefeed zelf. "De analyseresultaten tonen aan dat het aandeel eindvoeders met een gehalte van minder dan 1,0 ppb Aflatoxine B1 stabiel hoog gebleven is in de afgelopen jaren. Er is zelfs een stijging te zien ten opzichte van de beginjaren."

Naast Aflatoxine vormen DON en ZEA (beide eveneens schimmelgifstoffen) ook regelmatig voor de nodige meldingen en normoverschrijdingen, meldt het verslag. 

In 2024 lag het aantal geweigerde vrachten (grondstoffen) volgens de publicatie relatief hoog met 134 gevallen. Het was een duidelijke stijging ten opzichte van 2023 (104 vrachten) en 2022 (76 vrachten), waarmee 2024 tot de hoogste aantallen geweigerde vrachten van de afgelopen acht jaar behoort. De meest gerapporteerde redenen voor weigering: de aanwezigheid van levende insecten, afwijkende geur, en in mindere mate rotting en schimmel. De producten die het vaakst werden geweigerd zijn tarwe, gerst en erwten. Opvallend genoeg geen mais, waar aflatoxine recent in werd aangetroffen.   

Meer controletaken privaat
Securefeed was naar eigen zeggen druk bezig om nog meer controletaken over te nemen van de voedsel- en warenautoriteiten (NVWA), zodat die laatste de schaarse eigen capaciteit vooral zou kunnen inzetten bij toezicht op de paar niet bij Securefeed aangesloten bedrijven. De vraag is of die inzet nu zo blijft. In wezen hebben beide partijen er belang bij dat de plannen worden doorgezet, want de NVWA komt lang niet aan alles toe waar ze voor verantwoordelijk wordt gehouden. Voor Securefeed is de afspraak een goede stok achter de deur om alle veevoerbedrijven binnen boord te halen of houden.

Voorwaarde is wel dat het toezicht op de voer-, en voedselveiligheid er niet de dupe van worden. Aflatoxine is een onvoorspelbaar probleem, dat constante alertheid vergt. Securefeed is voor nu wel extra alert en zegt dat de eisen die worden gesteld aan de verwerking van maïs uit 'midden risicolanden' zijn aangescherpt. Die voor hoog-risico waren al scherp. Er zijn evenwel geen leveranciers van grondstoffen geblokkeerd of LPC-combinaties (Leverancier-Product Combinaties) stilgezet.