De wereldwijde kunstmestmarkten staan voor een nieuwe fase van krimp. Dat stelt de Rabobank in de halfjaarlijkse kunstmest vooruitblik. Door stijgende prijzen en dalende betaalbaarheid dreigt de vraag in 2025 al te verzwakken, met een duidelijkere terugval in 2026.
Volgens de Rabobank stegen de wereldwijde kunstmestprijzen tussen april en eind september met zo'n 15%. Vooral fosfaat werd fors duurder, met een stijging van bijna 19%. Dat duwt de fosfaatindex in september naar -0,74, het laagste niveau in vijftien jaar.
"Ook de stikstofindex daalt en zal naar verwachting in 2026 verder afzwakken", zegt Bruno Fonseca, senior analist Farm Inputs bij de Rabobank. "De algehele betaalbaarheidsindex beweegt verder de negatieve kant op en komt dicht in de buurt van het dieptepunt uit 2022."
De betaalbaarheidsindex vergelijkt kunstmestprijzen met de prijzen van landbouwgewassen. Nu de prijzen van verschillende gewassen onder druk staan en doordat kunstmest duurder wordt, neemt de druk op marges toe.
Goede oogst zet prijzen onder druk
De prijzen van granen en oliehoudende zaden staan wereldwijd onder druk. In 2025 bereiken de productievolumes van maïs, tarwe en soja recordniveaus. "De recordoogsten in landen als Brazilië en de VS overspoelen de markt", aldus de Rabobank. "Dat houdt de prijzen laag en drukt de winstgevendheid van akkerbouwers, wat weer gevolgen heeft voor hun kunstmestaankopen."
Volgens de bank zal de betaalbaarheid daardoor ook in 2026 een knelpunt blijven. Lagere inkomens in de akkerbouw kunnen leiden tot minder kunstmestgebruik, met mogelijk effect op de gewasopbrengsten.
Onzekerheid rondom CBAM blijft groot
Daarbovenop komt het nieuwe Europese Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), dat vanaf 2026 een koolstofheffing oplegt aan zo'n 15 miljoen ton stikstofhoudende kunstmest die jaarlijks wordt geïmporteerd. Dit zal vooral impact hebben op ammoniak en ureum, producten met een hoge CO₂-uitstoot. "De CBAM zorgt voor een prijsstijging van kunstmest met hoge emissies en dwingt importeurs om te kijken naar leveranciers met een lager koolstofprofiel", stelt de Rabobank.
Bedrijven kunnen de impact deels opvangen via strategische aankopen van CBAM-certificaten en het gebruik van zogeheten koolstof-futures (EUA's).