Onverdoofd slachten niet dieronvriendelijker
Het onverdoofd of onbedwelmd slachten van dieren mag in Nederland alleen op religieuze gronden en alleen in erkende slachthuizen. Bij de rituele slacht moet altijd toezicht worden gehouden door iemand van de Voedsel- en Waren autoriteit (VWa) en er mag één toeschouwer bij de slacht aanwezig zijn. In de discussie over het onverdoofd slachten speelt het aspect dierenwelzijn een grote rol. Andere punten van zorg zijn de toenemende illegaliteit en de onduidelijke certificering.
Het verbieden van onverdoofd ritueel slachten is volgens mij geen oplossing voor problemen. Overheid, bedrijfsleven en religieuze belangenorganisaties moeten met elkaar duidelijke afspraken maken. In discussie over het wel of niet toestaan van onverdoofd slachten valt regelmatig de term ‘diervriendelijk slachten’. Dit is een vreemde term: bij elke vorm van slacht wordt het dier gedood en het kadaver in stukken gesneden. Dit laat onverlet dat er grote verschillen zijn in de dier(on)vriendelijkheid van slachtmethoden.
Het belangrijkste criterium is dat het dier geen onnodige stress heeft vóór de slacht en snel uit zijn lijden wordt verlost. In de Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren is daarom vastgelegd dat dieren voor de slacht bedwelmd of verdoofd moeten worden, om het dier snel bewusteloos of ongevoelig voor pijnprikkels te maken. Vermijdbare opwinding of pijn en elk vermijdbaar lijden moet het dier op die manier bespaard blijven.
Om duidelijk te maken waar de onverdoofde slacht mee wordt vergeleken, geef ik een paar voorbeelden van bedwelmingsmethoden. Bij pluimveeslachterijen worden kippen vaak verdoofd met een elektrische schok. Die krijgen ze toegediend met een metalen staaf tegen hun kop. Vaker worden ze, hangend aan een lopende band, door een waterbad gehaald waar stroom op staat.
In veel varkensslachterijen wordt gebruik gemaakt van CO2-bedwelming. De varkens worden in een afgesloten ruimte opgesloten, waar ze tenminste één minuut worden blootgesteld aan het gas. De varkens raken langzaam buiten bewustzijn. Bij koeien bestaat de ‘verdoving’ meestal door een schot in de kop: de koe krijgt een masker op dat waarna een pin tussen de ogen geschoten wordt.
Bij het onverdoofd slachten raakt het dier buiten bewustzijn door verbloeding. Bij het aansnijden van één halsader duurt het verbloedingsproces ontoelaatbaar lang. Op deze grond wordt onverdoofd slachten als zeer dieronvriendelijke slachtmethode beoordeeld. Maar bij een juiste manier onverdoofd slachten hoeft het lijden niet langer te duren dan bij verdoofd slachten.
Ook heeft het dier niet noodzakelijk meer last van stress. Als namelijk de twee halsaders tegelijkertijd worden doorgesneden, het zogenaamd dubbel aansnijden, gaat het verbloeden vele malen sneller. De bloeddruk valt vrijwel meteen weg en het dier is binnen een paar tellen buiten bewustzijn. Door het onverdoofd dubbel aansnijden is een dier net zo snel (zo niet sneller) buiten bewustzijn als met verdoving.
Bij een juiste manier van onverdoofd slachten is het dierenleed dus niet perse groter dan bij verdoofd slachten. Maar omdat dit alleen geldt als de slacht correct wordt uitgevoerd, is het van groot belang dat onverdoofd slachten alleen plaatsvindt onder strenge controle en nadat een ontheffing is verleend. Met enige regelmaat verschijnen er berichten over illegale slachtpraktijken op balkons en in zolderkamers. Deze uitwassen zijn volstrekt illegaal en hiertegen moet hard worden ingegrepen.
Hier ligt niet alleen taak voor de overheid, maar ook voor het bedrijfsleven en belangenorganisaties. Een sluitende certificering van bijvoorbeeld halal vlees, maakt de markt overzichtelijker. Voor consumenten wordt het zo duidelijker hoe betrouwbaar de informatie op het etiket is. Ook de controle op illegale slacht zal makkelijker worden.
Tot zover een inhoudelijke beoordeling van het onverdoofd slachten. Blijft de vraag of enige vorm van dierenleed mag worden gelegitimeerd door het grondwettelijk artikel waarin het recht op vrijheid van godsdienst wordt gegarandeerd. Mijn antwoord is ja als het proportioneel en aanvaardbaar is.
Onverdoofd slachten is misschien een beetje dieronvriendelijker, maar een verbod weegt niet op tegen het schofferen van groepen mensen, welgemeende, diepbeleefde religieuze gevoelens en doorleefde tradities. Uit bovenstaande mag duidelijk zijn dat ik stellig van mening ben dat een verbod op het onverdoofd slachten van dieren een flagrante schending van de vrijheid van godsdienst is.
Harm Evert Waalkens
Biologische melkveehouder in Finsterwolde en oud-Kamerlid namens de PvdA
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
