Hoge ophaalbijdragen stimuleren mestexport

De hoge mestprijzen in ons land zijn een stimulans voor de mestexport. Het eerste half jaar is er ruim een kwart meer mest geëxporteerd dan in de eerste helft van 2024. Dat is positief nieuws omdat juist vanaf 2020 de mestexport daalde of hooguit stabiliseerde.

De situatie op de binnenlandse mestmarkt veroorzaakt al enige tijd hoge mestkosten voor veehouders. Voor akkerbouwers in ons land is de afname van drijfmest lucratief. Hoge prijzen geven mestbe- en verwerkers en exporteurs meer financiële armslag om exportmarkten te ontwikkelen en te bedienen. Meer afzet leidt echter nog niet tot een echte daling van de mestprijzen. De marktpositie van veehouders als prijsnemers is slecht; veehouders hebben weinig invloed op de hoogte van de mestkosten.

Goed weer
Dit voorjaar was niet alleen in Nederland, maar ook in Frankrijk, Duitsland en België uitstekend weer voor een goed bemestingsseizoen met dierlijke mest. In Noord-Frankrijk zijn akkerbouwers volledig aangewezen op de aanvoer van mest uit Vlaanderen en Nederland. Logistiek gezien ligt de mestvraag in Duitsland gunstiger voor onze mestexport. Duitse afnemers ontvangen dan ook de grootste hoeveelheid mest en stikstof uit ons land. Frankrijk blijft koploper als afnemer van mestfosfaat uit ons land.

Fosfaat en stikstof
In de eerste helft van 2025 is met 1,9 miljoen ton mest bijna 19 miljoen kilo fosfaat en 21 miljoen kilo stikstof geëxporteerd. In mestvolume slechts 8,5% van alle vervoerde mest, maar daarin wel een kwart fosfaat en een zesde stikstof van alle vervoerde mest. Daarmee zorgt de mestexport voor een aanzienlijke verlichting van de mestafzet op de binnenlandse markt. De export van mestkorrels is in deze cijfers nog niet meegenomen.

Mestvraag
Zonder vraag geen mestafzet. De gestegen export met 27% in de eerste zes maanden van 2025 kan voor een deel een "inhaaleffect" zijn. Aankoop van dierlijke mest door buitenlandse akkerbouwers is vaak een sluitpost. Bij matige of slechte opbrengsten bezuinigen akkerbouwers als eerste op de aankoop van dierlijke mest. Voor de bodemvruchtbaarheid is organische bemesting noodzaak. Samen met bewustwording van de gift aan mineralen en micronutriënten en besparing op kunstmest, stimuleert dit de vraag naar dierlijke mest.

Gemengde mest
Zo'n 68% (1,3 miljoen ton) van de mestexport in de eerste helft van 2025 bestaat inmiddels uit vaste, gemengde mest. Deze be- en verwerkte mest is afkomstig uit composterings- en biogasinstallaties. De bijmengverplichting vanaf 2027 van groengas aan aardgas uit biogas zal naar verwachting een boost geven aan de productie van exportwaardige digestaatproducten.

Goede vooruitzichten
De markt voor kunstmest is onzekerder geworden door de Oekraïne-crisis en EU-sancties tegen Rusland vanaf 1 juli 2025. De prijzen voor kunstmest zitten in de lift. Mesttransport per schip en straks wellicht ook per trein, maken verder weg gelegen afzetgebieden beter rendabel bereikbaar.

De fors gestegen mestexport in het eerste half jaar is een knappe prestatie van de mestexporteurs. Maar het is nu nog te vroeg om te zeggen of de stijging van de mestexport doorzet in de tweede helft van 2025 en 2026. De vooruitzichten zijn wel goed.

Jaap Uenk

Jaap Uenk is eigenaar van adviesbureau Mestem en heeft meer dan 40 jaar ervaring in diverse functies in de Nederlandse mestsector.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.