Ingrijpend Haags mestplan is totaal overbodig

De bestaande mestdistributie, -verwerking en -markt worden rigoureus geraakt met de ingediende voorstellen voor de initiatiefwet "Grondgebondenheid en verantwoorde mestafzet". Wellicht is dat ook de bedoeling van de Kamerleden Harm Holman (NSC) en Pieter Grinwis (ChristenUnie) om op deze manier een grondgebonden melkveesector in ons land van de grond te krijgen.

Het voorgestelde nieuwe wetsartikel 15a stelt voor het vervoer van dierlijke mest vanaf het landbouwbedrijf over meer dan 100 kilometer te verbieden. Dit verbod geldt niet als het mesttransport binnen de vastgestelde vervoersregio plaatsvindt. Daarvoor is Nederland verdeeld in drie vervoersgebieden: Noord, Midden en Zuid. Mestvervoer is alleen toegestaan binnen de vervoersregio waarin het landbouwbedrijf ligt.

Overbodig
Het meest schrijnend van het wetsvoorstel is misschien nog wel dat de maatregelen in artikel 15a helemaal niet nodig zijn. Als de melkveesector grondgebonden moet produceren, vervalt een groot mestaanbod uit deze sector. Hiermee wordt vanzelf het beoogde doel van de initiatiefnemers bereikt, namelijk een kleinere rol van mestintermediairs op de mestmarkt. Deze rol zal verder afnemen als er een (grasland-)derogatie zou komen en Renure wordt goedgekeurd. De melkveehouderij heeft met 70% verreweg het grootste aandeel in de landelijke mestproductie

Rampzalig
De voorgestelde maatregelen pakken rampzalig uit voor mesttransporten vanuit de provincies Overijssel en Gelderland (regio Midden) naar akkerbouwers in Drenthe en Groningen (regio Noord). Ook al is de afstand minder dan 100 km, het transport overschrijdt gebiedsgrenzen en dat verbiedt de Initiatiefwet. Niet alleen akkerbouwers, maar ook grote (en geplande) biogasfabrieken in Zuidoost Drenthe zijn grotendeels aangewezen op het mestaanbod uit Overijssel en Gelderland.

Deuren dicht
Mestkorrelfabrieken en BMC Moerdijk kunnen hun deuren wel sluiten. Deze mestverwerkers betrekken hun pluimveemest van landbouwbedrijven uit heel Nederland en zien met de initiatiefwet een groot deel van hun mestaanvoer wegvallen.

Jarenlange bestaande relaties in mestafzet tussen veehouders, mestintermediairs en akkerbouwers worden doorgesneden met de indeling in vervoersgebieden, zonder zicht op werkbare alternatieven. Ook veel mestopslagen in het Noorden voor mestdistributie op afstand naar akkerbouwers kunnen niet meer worden benut.

Afzetrisico
Worden de ingrijpende regels ingevoerd dan kunnen mestintermediairs bij veel veehouders de mest niet meer ophalen. De praktijk is nu dat bij het mestladen op het landbouwbedrijf, het eigendom van de mest overgaat naar de mestvervoerder. Deze neemt daarmee ook het afzetrisico over van de veehouder. Bij een blokkade van de afzetoplossingen van mestintermediairs zullen melkveehouders al snel zelf op zoek moeten naar mestafzet in hun regio. Dit lijkt mij toch niet de geschikte manier om grondgebondenheid binnen 25 km afstand, af te dwingen.

Als voormalig voorzitter van de Sectie meststoffendistributie van Cumela is mijn mening over de wetsvoorstellen wellicht gekleurd. Maar er zal volgens mij ongetwijfeld paniek ontstaan als al in 2027 de voorstellen van de Kamerleden Holman en Grinwis ongewijzigd van kracht worden. Beter ten halve gekeerd, dan ten hele verdwaald en schrap artikel 15a uit de voorstellen.

Jaap Uenk

Jaap Uenk is eigenaar van adviesbureau Mestem en heeft meer dan 40 jaar ervaring in diverse functies in de Nederlandse mestsector.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.