Gebruikt Vion handelaar alleen nog als oproepkracht?

Wat is de aanleiding?
Allereerst is het interessant om de aanleiding achter de 'Good Farming Balance' gedachte van het vleesconcern te ontvouwen. Vion zelf communiceert dat de veranderende leveringsvoorwaarden vooral vanuit concurrentieoogpunt op de wereldmarkt worden gedaan. Om langdurige contracten met afnemers in Azië af te sluiten, heeft Vion behoefte aan leveringszekerheid. Op deze manier kan de slachterij zich niet vergissen en kan er worden gerekend met vaste varkensprijzen. Visa versa hebben varkenshouders ook zekerheid en daarmee dus minder gevoelig voor prijsdalen. Aan de vaste prijsafspraken zit echter wel een leveringsverplichting gekoppeld en dat strook niet met het systeem waar de varkensmarkt om bekend staat.

Niet gebruikelijk
Van oudsher is de varkensmarkt namelijk vooral een weekmarkt, waarbij de  prijs tot stand komt op basis van de actuele marktsituatie. Een vragende markt resulteert vaak in een prijsverhoging, een afwachtende markt komt meestal tot uiting rode noteringen en wanneer er sprake is van balans, verschuiven de noteringen zijwaarts. Dat is grofweg de systematiek achter het ‘weekmarktprincipe’. Dit betekent flexibiliteit voor zowel slachterijen, als voor handelaren en varkenshouders. In principe is iedereen vrij om te gaan of te staan. Uiteraard zijn er wel wat vaste afspraken, vaak via concepten, maar het gros van de handel komt tot stand op de vrije markt waarin wekelijks wordt geschoven.   

Melkveehouders zijn minder bekend met het ‘vrijheidblijheid’ principe. Daar is het gebruikelijk dat een ondernemer zichzelf committeert aan een zuivelfabriek, al is men daar ook niet bekend met vaste prijsafspraken.

Reacties uit de markt
De plannen die Vion in week 10 heeft uitgerold, geeft in elk geval wat opschudding in de markt, zo wordt uit reacties vernomen. Een varkenshouder laat weten dat een vaste varkensprijs alleen interessant is, wanneer de uitbetalingprijs hoger noteert dan de actuele weekprijzen. Uiteindelijk gaat iedereen terugrekenen op Beursprijs om daaruit conclusies te trekken. Wanneer de vaste prijs achterblijft op de weekprijzen, is het systeem niet interessant en misschien zelfs onhoudbaar.

Een handelaar uit het zuiden heeft het idee dat met de voornemens van Vion de varkenshandel wordt gepasseerd. Doordat Vion zelf de boer op gaat om varkens te kopen, worden de marges in de varkenshandel eruit gefilterd. Echter, wanneer Vion bij een vragende markt toch nog wat varkens tekort komt, wordt de handelaar gebeld en dus functioneer de handelaar in feite als oproepkracht. Met dergelijke praktijken heeft de handel eigenlijk geen bestaansrecht, zo leeft de gedachte. Andere varkenshouders en handelaren geven het idee op zich wel een kans van slagen, maar moeten het allemaal nog zien gebeuren.

Bijbedoelingen?
Wellicht heeft Vion ook bijbedoelingen met het veranderende levering- en prijssysteem. Gezien het overheidsbeleid, wat de varkenshouderij nou niet bepaald stimuleert, is het bijna uitgesloten dat de varkensstapel in Nederland nog kan groeien. Een krimpende varkensstapel is daarom een zeer realistisch scenario. Zeker ook met het oog op de stoppersregeling tot 2020.

Voor slachterijen is dit, gezien de beschikbare slachtcapaciteit, natuurlijk geen wensbare ontwikkeling. Om op de wereldmark de concurrentie aan te gaan, zijn grote volumes noodzakelijk om schaalvoordelen te realiseren.  

Om de bezettingsgraad op peil te houden, is vrij toegang tot het beschikbare aanbod daarom wenselijk. Deze gedachte sluit aan bij het vaste prijs principe en de leveringsverplichtingen die Vion daaraan gekoppeld heeft. Om iedere week te worden gedwongen te vechtenv voor de laatste varkens, is natuurlijk niet bepaald ideaal voor een slachterij met de meeste slachthaken en een – tot voorkort althans  – penibele financiële positie.