Varkenssector zucht en steunt onder Spaanse druk

De hoop van velen was dat het akkoord met China over een regionaliseringsprincipe ervoor zou zorgen dat de prijsdruk die ongetwijfeld zou ontstaan wellicht nog wat mee kon vallen. Het lijkt steeds meer ijdele hoop te zijn. Veel andere landen sloten de grenzen en dat blijkt voor de volle Europese vleesmarkt niet te dragen. Betrokkenen in de vleessector geven aan dat Spanje inmiddels op grote schaal goedkoop vlees aanbiedt en dat dit ook gevolgen heeft voor de varkensnoteringen in Noord-West Europa, zeker in de landen die afhankelijk zijn van de export. De in elkaar geklapte Spaanse varkensnotering zorgt er bovendien voor dat de druk op de biggenmarkt inmiddels groot is.

Spaanse exportpositie varkensvlees onder druk
De impact van de problemen op de varkensmarkt worden het best verklaard door de omvang van de Spaanse exportpositie in beeld te brengen. Spanje exporteerde in 2024 ruim 1,3 miljoen ton varkensvlees naar landen buiten de Europese Unie. Uit analyse van de bestemmingen blijkt dat zeker rond 40% (504.000 ton op basis van het volume in 2024) van dit volume met de huidige belemmeringen nu op andere markten afgezet moet worden, en daarbij kijken Spaanse exporteurs nu ook rond in Europa. Nederland exporteerde in 2024 zo'n 494.000 ton varkensvlees naar landen buiten de Europese Unie. Voor een ongeveer even groot volume moeten nu dus andere afnemers worden gezocht, en dat gebeurt door het vlees scherp bij afnemers aan te bieden. Het is bovendien zeker niet zo dat het aanbod aan deze landen alleen bijproducten betreft. Volgens cijfers van Eurostat gaat het voor deze bestemming voor twee derde deel om meer hoogwaardige (bewerkte) ingevroren varkensvleesproducten.

Noteringen omlaag
Slachterijen melden dat er sinds enkele dagen sprake is van een groot aanbod goedkoop vlees uit Spanje in landen als Polen, Italië en Griekenland. Landen waar ook Nederland veel varkensvlees afzet. De impact op de noteringen was woensdag dan ook direct fors. Nederlandse slachters verlaagden de varkensprijzen met €0,05 tot €0,08 per kilogram geslacht gewicht. Het was opvallend dat de Duitse slachterijen onveranderd noteerden. Al moet hierbij aangetekend worden dat Duitse slachterijen minder exportgevoelig zijn geworden, in tegenstelling tot de Nederlandse concurrenten die een veel groter deel van het karkas in andere landen moeten verwaarden. Het lijkt echter onvermijdelijk dat ook de Duitse slachthuizen de noteringen komende weken gelijk houden met de huidige aanboddruk uit het Zuiden. Op de Duitse internetbeurs werden vandaag geen van de aangeboden varkens verhandeld.

Heel klein lichtpuntje zijn de mogelijkheden die er voor Nederlandse slachthuizen misschien komen op verre bestemmingen waar Spanje nu gaten laat vallen. Afzet richting deze bestemmingen is echter niet in een paar dagen geregeld. Het opzetten van nieuwe kanalen en relaties kost tijd, maar zou op termijn wel wat ondersteunend kunnen werken voor de Nederlandse keten.

De Spaanse varkensprijs daalde gisteren naar €1,10 per kilo levend gewicht. In een paar weken tijd verloor de notering zo'n €0,25 per kilo levend gewicht, waarvan het gros in de afgelopen week. Daarbij zijn de toeslagen op de noteringen ook verdwenen, zo valt in de handel te beluisteren. Spaanse slachters kopen daardoor voor zeker €0,30 per kilo levend gewicht goedkoper in dan enkele weken geleden.

Biggenmarkt is problematisch
Ook op de biggenmarkt is de situatie onzeker en fragiel. De afzet van biggen naar Spanje in de komende weken wordt door betrokkenen als moeilijk omschreven. Waar tot voor kort soms nog wat eisen werden gesteld door vermeerderaars over de laatste euro's in de prijs is dat op dit moment totaal geen issue meer. Het vinden van afzet en het op gang houden van de stroom exportbiggen naar Spanje is het belangrijkste. Daarbij zijn afnemers weer veel selectiever bij het bepalen van welke big er in het hok komt. Biggen van vermeerderaars die wat minder passen op basis van bijvoorbeeld genetica, sekse of kwaliteit zijn nog veel moeilijker te slijten.

Dit jaar gaan er wekelijks zo'n 50.000 Nederlandse biggen naar Spanje. De verwachting is niet dat de afzetsituatie dit jaar nog verbetert, zeker met de feestdagen en vakanties in het vooruitzicht. Exporteurs kijken al vooruit naar volgend jaar en hopen dat Spaanse integraties weer meer biggen af willen nemen als de stof wat neergedaald is en de gevolgen voor de Spaanse sector beter in beeld zijn, al zal dat dan voor een lagere prijs zijn. De Spaanse biggenprijs werd gisteren €5 teruggezet van €31 tot €26 per stuk.

Daarbij wordt opgemerkt dat de vooruitzichten betreft de biggenexport richting Spanje voor de langere termijn al wat meer diffuus waren. De Spaanse varkenshouderij produceert dit jaar duidelijk meer eigen biggen en het lijkt erop dat integraties vooral voor de voorjaarsmaanden nog biggen willen hebben. Nieuwe contracten op basis van afname jaarrond werden al beduidend minder afgesloten, zo klinkt het. Insiders verwachten dan ook dat na de traditionele piek in het voorjaar de biggenxport naar Spanje sowieso weleens wat terug kan lopen. Dat zou voor het eerst in jaren zijn.

Ondertussen zoeken betrokkenen naarstig naar afzetruimte in andere landen, waarbij vooral naar de oosterburen wordt gekeken. Hier ligt de stalruimte echter ook niet voor het oprapen. Getracht wordt de 'biggenpuzzel' opnieuw te leggen. Waar mogelijk wordt bijvoorbeeld geprobeerd Deense biggen in Polen geplaatst te krijgen, zodat er in Duitsland ruimte komt voor Nederlandse biggen. Export naar verdere bestemmingen in het Oosten worden onderzocht, maar dat valt ook nog niet mee. Roemenië heeft op het moment genoeg eigen biggen en Poolse mesters hebben een duidelijke voorkeur voor Deens materiaal.