Fritesinkopers wedden niet meer op één paard

De langdurige havenstakingen aan de Westkust van de Verenigde Staten in winter 2014/15 waardoor onder meer in Japan een tekort aan frites ontstond, heeft blijvend gevolgen voor het marktaandeel van fritesproducenten. Voorheen kochten Aziatische afnemers hun aardappelproducten voornamelijk in de Verenigde Staten, maar het deel dat ze uit Europa halen wordt steeds groter. ‘Dual supply is een nieuw fenomeen op de Aziatische fritesmarkt’, zegt exportmanager Jon Heylen van Agristo.

Fritesinkopers wedden niet meer op één paard. ‘De tactische inkoopwijze waarbij gebruik wordt gemaakt van twee leveranciers om nooit mis te grijpen, wordt al langer ingezet door de Europese retail, maar nu begint dat ook op het internationale speelveld door te dringen. Klanten willen gegarandeerde toelevering hebben; beperkte toelevering van frites is geen optie. Frites is en blijft in heel veel gevallen een commodity. Deze verschuiving biedt kansen voor de Belgisch-Nederlandse industrie.’

Heylen zet hierbij wel een voetnoot. ‘De kwaliteit is wel een moeilijkheid. In de Amerikaanse teelt is sprake van een sterk gecontroleerde groei door met name beregening waardoor de aardappelen een stuk grover zijn. Aan de andere kant verhogen dergelijke teeltmaatregelen ook de kostprijs. Dat maakt dat de VS moeite heeft zich competitief te positioneren op de wereldmarkt. Terwijl onze telers zeer competitief aardappelen kunnen telen en aanleveren.’

Dat ons product iets variabeler is begrijpen de Europese klanten, stelt Heylen, maar klanten die van de VS afnemen kunnen die diversiteit veel moeilijker aanvaarden. ‘Nu zijn deze markten ook niet echt retail gericht. Een chef wil lengte en portion control. Daarom focussen wij ons meer op nieuwe rassen, betere bewaarbaarheid en een goede sortering om de productstabiliteit te vergroten. Je ziet dat in België al veranderen door de rassenverschuiving van Bintje naar Fontane en Challenger. Deze nieuwe variëteiten garanderen meer lengte en productstabiliteit.’

Voor groei - die door hem overall wordt geschat op 10 procent - kijkt de Agristo-man buiten de EU-5 landen en buiten de Europese grenzen, maar de grote kansen liggen in Azië. De consumptie van frites bevindt zich in Azië nog steeds in een beginfase en hoewel de Amerikanen heel wat voorsprong hebben, kunnen de Europese industrieën ook een alternatief bieden en een graantje meepikken. ‘Ik schat dat de VS ongeveer 40 tot 45 procent van de wereldmarkt in handen heeft, Europa 45 procent en 10 procent komt voor rekening van lokale productie. De Amerikanen zijn gefocust op Azië. Europa richt haar pijlen op het Midden-Oosten, Zuid-Amerika en Afrika.’

De grotere focus op niet-Europese landen gaat ook gepaard met nieuwe uitdagingen. Zo wordt onze industrie momenteel aangevallen door anti-dumping maatregelen. Eind 2015 lanceerde de Braziliaanse overheid zo’n onderzoek en twee jaar daarvoor werd een soortgelijke zaak uitgevochten in Zuid-Afrika waar de importheffingen zodanig werden verhoogd dat exporteren onaantrekkelijk werd. ‘Overigens heeft het land dit jaar te maken met extreme droogte waardoor de aardappeloogst kleiner uitvalt en er misschien weer uitvoermogelijkheden ontstaan’, voegt de exportmanager eraan toe. ‘Verder is bekend dat wij sinds enkele jaren ook sterk koersen op Azië en daar concurreren we direct met de VS. Die strijd zal voorlopig voortduren.’